Γράφει: Μίλτος Γήτας

Η Αίγλη Κρίκη ήρθε στα Ιωάννινα στα 19 της από τη Λάρισα για να σπουδάσει κι έμεινε για την υπόλοιπη ζωή της δημιουργώντας οικογένεια και δική της επιχείρηση ως καθηγήτρια αγγλικών.

Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο από τις Εκδόσεις Πηγή με τίτλο «Πορφυρά Παλάτια».

Για την έκδοση αυτή αλλά και γενικότερα για τη λογοτεχνία και την έμπνευση της μίλησε στον ανταποκριτή του BOOKIA στην Ήπειρο, Μίλτο Γήτα.

Tι σε ενέπνευσε να γράψεις τα «Πορφυρά Παλάτια»;

Ο θάνατος του Αϊλάν, του πρώτου νεκρού μωρού, που είχε βρεθεί μπρούμυτα ριγμένο στα παράλια της Τουρκίας, με το μπλε παντελονάκι και το κόκκινο μπλουζάκι. Η εικόνα αυτή είχε γίνει viral και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 3 Σεπτέμβρη 2015.

Τότε πόνεσα πολύ στη θέα του νεκρού παιδιού κι άρχισα να ψάχνω ιστορικά την περιοχή της Ασίας για να βρω απαντήσεις στα εγκλήματα αυτά. Έτσι, σκέφτηκα να πλάσω ένα «παραμύθι» για μεγάλους το οποίο όμως ήθελα να έχει και διδακτικό χαρακτήρα.

Ο αναγνώστης τι θα διαβάσει σε αυτό το βιβλίο; Μίλησε μου για την ιστορία και τους ήρωες της;

Ανακάλυψα ψάχνοντας ιστορικές πηγές ότι το Τζιχάντ έχει τις ρίζες του στον 8ο αιώνα και η φιλοσοφία του δεν διαφέρει από την σημερινή. Στηρίζεται στην συναισθηματική χειραγώγηση με κύριο μέσο τον θρησκευτικό φανατισμό, προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς της η εκάστοτε εξουσία που το χρησιμοποιεί. Ο θρησκευτικός φανατισμός έχει απόλυτα ρατσιστικό και εγκληματικό πρόσωπο.

Στο παραμύθι λοιπόν αυτό, ο σάχης της Σαμαρκάνδης στα τέλη του 18ου αιώνα, δίνει την εντολή να απαχθεί βίαια και παράνομα μια μουσουλμάνα, η Σελιζέ, από το χωριό της και να μπει στο χαρέμι του. Σκοπός του: να παντρευτεί μια ομοεθνή και ομόθρησκη του που θα του κάνει γιο, ώστε να συνεχίσει την βασιλεία του στο χαλιφάτο ως ακέραιος μουσουλμάνος που θα κυβερνά υπό την επήρεια του Τζιχάντ και τον φόβο και να επιβάλλει την κάθαρση του τόπου του από τους μη γνήσιους μουσουλμάνους.

Μετά την ένταξη της Σελιζέ στο χαρέμι και την αναγόρευσή της σε Χουνκάρ(σουλτάνα) ο σάχης Αμπίρ την ερωτεύεται κεραυνοβόλα για το ταμπεραμέντο της και την επαναστατικότητά της (ασυνήθιστο για τις γυναίκες της εποχής) και μέσα από μια σειρά γεγονότων αποκαλύπτεται μια οδυνηρή αλήθεια για το παρελθόν του που τον κάνει να φοβάται ακόμη και τον ίσκιο του. Εκείνη την στιγμή, αποφασίζει ότι πρέπει να αλλάξει τακτική και να εναντιωθεί ο ίδιος στους τζιχαντιστές της εποχής του ενώ μέχρι πριν τους υποστήριζε. Ο αναγνώστης παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις δολοπλοκίες που γίνονται στο παλάτι προκειμένου το χαρέμι να κρατήσει την επιρροή του στην εξουσία του σάχη, την ζωή στο χαρέμι και τις συνήθειές τους, τα φαγητά, τα ενδύματα, την φιλοσοφία της οθωμανικής κοινωνίας και εξουσίας αλλά και των ανθρώπων της υπαίθρου.

Το κεφάλαιο «Αλεξανδρης (ή Μεχμέτ Αμπάς)» έχει συγκλονίσει τους περισσότερους αναγνώστες καθώς αφηγείται και περιγράφει την ζωή ενός Χριστιανόπουλου που το πήρε το παιδομάζωμα σε ηλικία 8 ετών και αφήνει να φανούν η ψυχολογία των γονιών του, η δική του, η διαμόρφωση του χαρακτήρα του ως «Τσορμπατζής» δηλ. γενίτσαρος πια του στρατού του σάχη, αλλά και τα ελληνικά χριστιανικά στοιχεία του παιδιού που δεν μπόρεσαν να σβήσουν από μέσα του.

Σε όλο το βιβλίο ακούγεται η φράση «όταν σου λείψουν τα άλογα, σέλωσε τους σκύλους». Είναι η βασική τακτική της οθωμανικής εξουσίας, να δίνει προνόμια στους δούλους και στα κατώτερα στρώματα, ώστε όταν έρθει η στιγμή που θα κινδυνεύσει να καταρρεύσει να υπάρχει η ανάλογη στήριξη από αυτά τα κοινωνικά στρώματα.

Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε στη συγγραφή;

Εκείνο που με οδήγησε στη συγγραφή γενικά ήταν το ότι δεν μπορούσα να διαβάσω την σημερινή λογοτεχνία που γράφεται σε στιλ «φωτορομάντζου» χωρίς να αγγίζει ουσιώδη κοινωνικά ζητήματα. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν ανάγκη την συναισθηματική υποστήριξη στην καθημερινή πάλη που δίνουν να ανταπεξέλθουν οικονομικά και ηθικά απέναντι σε όλα αυτά από τα οποία βάλλονται: οικονομική δυσχέρεια έως και ανέχεια, κοινωνικά ταμπού, μπούλινγκ στον τομέα της εργασίας, της μόρφωσης, της γειτονιάς, της καθημερινότητας.

Δεν είναι όλα γύρω μας έρωτες και λουλούδια όταν δεν έχεις να ταΐσεις τα παιδιά σου λόγω της αναγκαστικής ανεργίας. Και σίγουρα εκείνο που θα αφυπνίσει το μυαλό δεν είναι ο λήθαργος ενός φωτορομάντζου βιβλίου. Το «σέλωμα των σκύλων» που περιγράφεται στα «Πορφυρά παλάτια» ως τακτική, εξηγεί πολλά από τα δεινά του κόσμου σήμερα. Δίνει απαντήσεις σε ό,τι προβληματίζει τους ανθρώπους σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο και τουλάχιστον τους απενοχοποιεί από το φταίξιμο που τους έχουν επιβάλλει να πιστεύουν ότι είναι δικό τους. Δηλ. να πιστεύουν ότι είναι πλεονεξία του παρελθόντος τους να έχουν ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο, ένα κινητό τηλέφωνο, διακοπές και 8ωρη εργασία.

Είναι ΟΛΑ μια καλοστημένη παρτίδα σκάκι που τελικά άλλαξε στην πορεία κι έγινε ρώσικη ρουλέτα. Τα πορφυρά παλάτια λοιπόν, γράφτηκαν για να καταδείξουν την φιλοσοφία του «σελώματος των σκύλων» και φυσικά ως παραμύθι να ταξιδέψουν τον αναγνώστη σε χώρες μακρινές, στις χώρες της Ανατολής, γεμάτα με πάρα πολλά λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία.

Θεωρείς πως είναι εύκολο ή δύσκολο κάποιος να εκδώσει ένα βιβλίο;

Είναι εύκολο όταν πρόκειται για αυτοέκδοση γιατί πληρώνει το ποσό ο συγγραφέας. Εάν την αναλαμβάνει ο εκδοτικός, τότε είναι δύσκολο, καθώς οι περισσότεροι εκδοτικοί έχουν προσανατολιστεί στο γρήγορο κι εύκολο χρήμα, με τα τύπου «φωτορομάντζα» βιβλία, οπότε εκεί, βιβλία όπως το δικό μου, δεν εντάσσονται στο εκδοτικό τους πρόγραμμα. Η απαντήσεις που έλαβα από τέσσερις πολύ γνωστούς εκδοτικούς ήταν ότι το βιβλίο μου σε γενικές γραμμές δεν ήταν «εμπορικό» για να το συμπεριλάβουν στο εκδοτικό πρόγραμμά τους.

Αυτό με πείσμωσε περισσότερο ώστε να επιμείνω να ψάχνω για εκδοτικό οίκο που θα έβλεπε αυτό το κάτι διαφορετικό που πρότεινα στην λογοτεχνία. Κι έτσι έγινε. Από τον Ιανουάριο 2018 που κυκλοφόρησαν τα πορφυρά παλάτια από τις εκδόσεις πηγή, η κριτικές που έχουν λάβει είναι εξαιρετικές ως προς το περιεχόμενο και την συγγραφή αλλά κυρίως, ως προς τον καινούργιο δρόμο που ανοίγουν στην ιστορική λογοτεχνία, ως «λαογραφημένο» ιστορικό μυθιστόρημα. [Κριτικές από: κ. Μαρίνα Βρέλλη Ζάχου, Λαογράφος Καθηγήτρια παν/μίου στον τομέα Λαογραφίας, παν/μίου Ιωαννίνων, κ. Λάμπρος Φλιτούρης, Επίκουρος καθ/της Ευρωπ. Ιστορίας, παν/μιο Ιωαννίνων, κ.Δημήτρης Ράπτης, Δρ.φιλολογίας] αλλά και πολλοί άλλοι καθημερινοί ΆΝΘΡΩΠΟΙ που έμαθαν πολλά ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, συγκινήθηκαν, ένιωσαν τον πόνο της αγάπης και του έρωτα, της μητρικής αγάπης και απώλειας, και βρήκαν την λύτρωση παράλληλα με την λύτρωση και κάθαρση των ηρώων του παραμυθιού.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς και ποιητές και γιατί;

Ο αγαπημένος μου συγγραφέας υπήρξε πάντα ο Μενέλαος Λουντέμης για την καθαρότητα και απλοϊκότητα του λόγου του. Με τόσο απλές λέξεις, έλεγε τα πιο σπουδαία πράγματα. Σε διαμορφώνει, σε πλάθει, σε εξελίσσει ως Άνθρωπο. Από ποιητές έχω διαβάσει μόνο Κ.Π.Καβάφη και φυσικά η «Ιθάκη» ήταν το ποίημα που με στήριξε ψυχικά και ηθικά, ξεκινώντας από την εποχή που έδινα πανελλήνιες εξετάσεις για να περάσω στο παν/μιο έως και σήμερα.

Οι δικοί σου άνθρωποι τι σου είπαν για το βιβλίο; Σε υποστήριξαν;

Εάν δεν ήταν ο σύζυγός μου να φροντίζει το παιδί τις ώρες που έγραφα, δεν θα ολοκληρώνονταν αυτό το παραμύθι. Με στηρίζουν όλοι όσοι με αγαπούν και με γνωρίζουν γιατί πιστεύουν σε μένα κι εγώ τους ευχαριστώ, την οικογένεια μου, τους συγγενείς και τους φίλους μου.

Γενικά θεωρείς πως σήμερα οι νεοέλληνες διαβάζουν βιβλία;

Οι νεοέλληνες διαβάζουν αλλά το θέμα είναι τι διαβάζουν; Λυπάμαι που κάνω τον διαχωρισμό σε βιβλία φωτορομάντζα και μη, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Ίσως να κάνω λάθος, αλλά όπως τα σήριαλ στην τηλεόραση δεν έχουν κάποιο «βάθος» έτσι και η λογοτεχνία που γράφεται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και κατά κόρον, θυμίζει «φτηνή» τηλεταινία.

Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου μετά από δέκα χρόνια;

Φαντάζομαι τον εαυτό μου πιο ώριμο, την γραφή μου επίσης, και στόχος μου είναι να γίνω αποδεκτή και να εκτιμάται η συγγραφή μου ακόμη κι από εκείνους που διαφωνούν με τις απόψεις μου. Τότε θα πω ότι το αναγνωστικό κοινό έχει ωριμάσει γιατί η λογοτεχνία έχει αλλάξει κι έχει ξαναβρεί τον δρόμο της, εκείνον που συγγραφείς όπως ο Μ.Λουντέμης και ο Κ.Π.Καβάφης έχουν χαράξει.

Ποια είναι τα επόμενα λογοτεχνικά σου σχέδια;

Τα επόμενα συγγραφικά μου βήματα τα έχω ήδη ξεκινήσει με ένα δεύτερο μυθιστόρημα αρκετά σύγχρονο. Θα έλεγε κανείς ότι «χρονογραφεί» την εποχή μας κι ασφαλώς μέσα από το βιωματικό του περιεχόμενο, πάλι θα έχει να δώσει τροφή για σκέψη και θάρρος για ζωή.