Γράφει: Δημήτρης Μπουζάρας

Η Χρυσάνθη Τσιαμπαλή γεννήθηκε στη Λάρισα, όπου ζει και εργάζεται. Είναι πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα βιβλία της: ΤΑ ΚΑΜΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΦΕΝΙΑΣ ΜΠΑΛΙΤΣΑΣ, ΕΝΑ ΠΟΝΤΙΚΙ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΑ ΑΛΛΑ (Βραβείο Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2009), Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΥΜΩΜΕΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ, ΕΝΑΣ ΚΗΠΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ, Η ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ, ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΝΑ ΚΥΛΑ, ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΕΙΛΟΥΣ ΚΑΙ ΘΑΡΡΑΛΕΟΥΣ, Η ΜΑΓΙΣΣΟΥΛΑ ΠΟΥ ΕΤΡΩΓΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΕΝΑ ΠΑΤΩΜΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ, Η ΜΑΓΙΣΣΟΥΛΑ ΠΟΥ ΕΤΡΩΓΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ, ΜΟΥ ΗΡΘΕ ΜΙΑ ΙΔΕΑ!, ΠΟΙΟΣ ΕΚΑΨΕ ΤΗΝ ΟΥΡΑ ΤΗΣ ΑΛΕΠΟΥΣ; και ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ.

Το βιβλίο της ΕΝΑΣ ΚΗΠΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί στην Τουρκία από τις Εκδόσεις Pena. Είναι μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, από την οποία έχει διακριθεί για το παραμύθι της ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ. Είναι συντονίστρια και υπεύθυνη παιδαγωγικού σχεδιασμού των δράσεων της Λέσχης Ανάγνωσης για Παιδιά που δημιούργησε και λειτουργεί σε συνεργασία με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Λάρισας από τον Οκτώβριο του 2016.

Στο βιβλίο σας «Το αγόρι που κέρδισε τον Χρόνο» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός μιλάτε για τη διαχείριση του χρόνου. Χρόνος υπάρχει …για τα πάντα; Τι αλλαγή χρειάζεται να κάνουν τα παιδιά για την καλύτερη διαχείριση του;

Δεν υπάρχει χρόνος για τα πάντα. Υπάρχει όμως χρόνος για αυτά που πραγματικά μας ενδιαφέρουν. Αν το καλοσκεφτούμε, γίνεται μια αυτόματη, σχεδόν ασυνείδητη επιλογή και σχεδόν πάντα βρίσκουμε χρόνο για όσα μας αφορούν.

Τα παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του χρόνου που έχουν οι ενήλικες. Για αυτά ο χρόνος κυλά διαφορετικά. Κάποιες φορές μάλιστα νιώθουν πως δεν κυλά καθόλου. Οι ενήλικες είναι υποχρεωμένοι να βοηθούν τα παιδιά στη διαχείρισή του, μέχρι κάποια ηλικία.

Με ποιο τρόπο μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά να διαχειρίζονται σωστά την ταχύτητα του; Η σωστή του διαχείριση θα πάρει …χρόνο, αξίζει ο χαμένος χρόνος;

Για μένα, και αυτό προσπάθησα να διαπραγματευτώ στο βιβλίο, δεν είναι μόνο θέμα τυπικής διαχείρισης, «καταφέρνω να μου φτάνει ο χρόνος για όλα» αλλά ποιοτικής «μου φτάνει, πέρα από τις όποιες υποχρεώσεις, δουλειά/σχολείο, για όσα επιλέγω και με ενδιαφέρουν πραγματικά. Για όσα αγαπώ, για όσα επιλέγω να αφοσιωθώ». Το δικό μας παράδειγμα, ως γονιών, είναι ο καλύτερος τρόπος πάντα. Φυσικά αξίζει τον χρόνο να κατανοήσουν τα παιδιά την έννοια της ποιοτικής διαχείρισης του χρόνου, γιατί είναι μια δεξιότητα που θα τους ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή.

Ένας τρόπος σωστής διαχείρισης είναι να θέτουμε εφικτούς στόχους . «Δεν αρκεί να έχεις στόχους πρέπει να ξέρεις και σημάδι» είναι μια φράση που αποδίδεται στον Albert Einstein. Πρέπει λοιπόν να ξέρεις και τον τρόπο να το πετύχεις. Έχουμε μάθει ως λαός να βάζουμε στόχους, να τηρούμε τα χρονοδιαγράμματα, να είμαστε αφοσιωμένοι σε αυτά, αν όχι γιατί κατά τη γνώμη σας; Τι πιστεύετε πως πρέπει να αλλάξει;

Υπάρχουν και στην Ελλάδα άνθρωποι που κινούνται στη ζωή τους μεθοδικά και στοχευμένα.Προφανώς δεν είναι η πλειοψηφία. Αναμφίβολα αυτό είναι θέμα εκπαίδευσης αλλά και χαρακτήρα. Η στοχοθεσία, η τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, η αφοσίωση, δεν είναι ικανότητες που το εκπαιδευτικό μας σύστημα προσπαθεί να καλλιεργήσει γιατί, μεταξύ άλλων, αδιαφορεί για τα ενδιαφέροντα, τα ταλέντα και τις κλίσεις κάθε παιδιού. Όμως οι στόχοι του καθενός μας δεν μπορούν να είναι αποκομμένοι από αυτά, στοχεύουμε με βάση αυτά που μας ενδιαφέρουν εφόσον πρώτα τα γνωρίζουμε.

Κοινότοπο θα ακουστεί αλλά πρέπει να αλλάξει το εκπαιδευτικό μας σύστημα όπως και το σύστημα των αξιών μας. Η πεποίθηση πως θα τα καταφέρω στα κλεφτά, καμιά φορά και στις πλάτες των άλλων, χωρίς πολλή δουλειά και χωρίς ιδιαίτερες ικανότητες.

Στέλνουμε τα σωστά μηνύματα στα παιδιά μας ή μήπως αυτά που τους στέλνουμε πολλές φορές είναι λανθασμένα,όπως π.χ. όταν εμείς τρέχουμε να τα προλάβουμε όλα για εκείνα, είναι σαν να στέλνουμε το μήνυμα, «χαλάρωσε έχεις χρόνο».

Η καθημερινότητα είναι δύσκολη και σίγουρα κάνουμε λάθη μέσα σε αυτή. Θεωρώ απαραίτητο να έχουν τα παιδιά χρόνο για χαλάρωση και παιχνίδι. Όμως τα μηνύματα που στέλνουμε εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες: σε ποια ηλικία βρίσκονται τα παιδιά μας, τι ακριβώς τρέχουμε να προλάβουμε, πόσο τους μιλάμε για τα δικά μας τρεξίματα και τι τους λέμε ώστε να μην τα εκλαμβάνουν λάθος; Και τελικά, πόσο χρόνο αφιερώνουμε εμείς στα παιδιά μας;

Πολλές οι παγίδες στη διαχείρισή του, τα θέλω, τα πρέπει, η τελειομανία, η έλλειψη ομαδικού πνεύματος-δεν μπορούμε να τα πέτυχουμε όλα μόνοι μας-η δυσκολία του «όχι», πόσο εύκολο είναι τελικά να τα πέτυχουμε όλα αυτά;

Δεν είναι εύκολα και συνήθως τα πετυχαίνει κανείς με το… πέρασμα του χρόνου και την εμπειρία, αν και φυσικά ακόμη και τότε μπορεί να νιώσει εξουθενωμένος ή να έχει την αίσθηση πως δεν τα καταφέρνει πάντα. Γιατί ο χρόνος κυλά σε «πραγματικό χρόνο» και οι δοκιμασίες μαζί του είναι για όλους μας καθημερινές. Δεν είναι ένα τεστ που δίνουμε μια φορά και το περνάμε.

Τι είναι για εσάς ο χρόνος;

Θα δανειστώ έναν αγαπημένο στίχο της Κικής Δημουλά.
«Χρόνος είναι ό,τι μεσολαβεί και μετατρέπει»

Στο βιβλίο σας «Μου ήρθε μια ιδέα» επίσης από τις εκδόσεις Ψυχογιός, μιλάτε για μία φαεινή ιδέα που έψαχνε ένα απλό άνθρωπο να τη φιλοξενήσει στο μυαλό του και να τη μεταμορφώσει σε πράξη, απλώς αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να ήταν «Ο ταιριαστός άνθρωπος!» Πώς σας ήρθε η φαεινή ιδέα λοιπόν να γράψετε για μια φαεινή ιδέα;

Ήταν μια περίοδος που αναζητούσα μια καλή ιδέα. Και μια καλή ιδέα για μένα είναι μια ιδέα από την οποία θα γεννηθεί μια ιστορία που θα απολαύσω στο έπακρο γράφοντάς την. Την περίοδο εκείνη έτυχε, επιπλέον, να διαβάζω ένα βιβλίο για τις Ιδέες του Πλάτωνα, και εντελώς απρόσμενα έπαιξε και εκείνο έναν μικρό ρόλο στο να δημιουργηθεί η κεντρική ηρωίδα.

Η ιδέα του να γράψετε ένα βιβλίο για παιδιά αποδείχθηκε εύκολη υπόθεση, δύσκολη και γιατί;

Το να γράφεις βιβλία για παιδιά είναι μια περίπλοκη υπόθεση. Ο/η συγγραφέας τους θα πρέπει να λάβει υπόψη του πολλές παραμέτρους. Εν τάχει θα αναφέρω μερικές: είναι ωραίο να πηγάζουν από την ιστορία μηνύματα, αλλά η ιστορία πρέπει να κρατιέται μακριά από κάθε είδους διδακτισμό και προσπάθεια χειραγώγησης του παιδιού. Η γλώσσα πρέπει να είναι προσεγμένη, αλλά ταυτόχρονα γλαφυρή και κατανοητή από τα παιδιά. Χρειάζεται να έχει δράση-τα παιδιά τη λατρεύουν- αλλά να εστιάζει όσο είναι δυνατόν και σε εσωτερικές διεργασίες των ηρώων. Να είναι αστείο, ή να έχει στιγμές χιούμορ- που τα παιδιά επίσης αγαπούν πολύ- αλλά το χιούμορ να είναι ποιοτικό και βέβαια να μη στηρίζεται στην ανακύκλωση στερεοτύπων, ρατσιστικών και σεξιστικών σχολίων κτλ. Εν ολίγοις, πρέπει να κινείται γύρω από τα ενδιαφέροντα των παιδιών, αλλά ταυτόχρονα να προάγει με έναν αδιόρατο τρόπο τη σκέψη τους και τη συναισθηματική τους καλλιέργεια. Και βέβαια να είναι απολαυστικό ανάγνωσμα για τα παιδιά.

Γράφετε σε ένα σημείο, «Θα φυτέψουμε ένα δέντρο που θα μεγαλώνει μαζί μας. Θα το φροντίζουμε τώρα, αλλά θα είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτό ακόμα και όταν μεγαλώσουμε. Αν το ξεχάσουμε και το δέντρο ξεραθεί, θα είναι σαν να ξεχάσαμε τον παιδικό μας εαυτό». Μια πραγματικά φαεινή ιδέα που θα άλλαζε τον κόσμο μας. Θεωρείτε πως μεγαλώνοντας τον ξεχνάμε και μαζί του όλες τις παιδικές μας υποσχέσεις για ένα κόσμο καλύτερο, γιατί; Μεταλλασσόμαστε σε κάτι διαφορετικό;

Κάποιοι ξεχνάνε εντελώς το παιδικό τους εαυτό. Βλέπουμε συχνά πώς συμπεριφέρονται στα παιδιά τους και τι απαιτήσεις έχουν από εκείνα. Λες και εκείνοι δεν υπήρξαν ποτέ παιδιά. Κάποιοι άλλοι ξεχνάνε ένα κομμάτι του, μεγαλύτερο ή μικρότερο. Όμως συχνά με κάποιο ερέθισμα εκείνος έρχεται και πάλι στην επιφάνεια για περισσότερο ή λιγότερο.

Φοβάμαι πως μεταλλασσόμαστε σε όντα που προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο γεμάτο συμφέρον και ματαιοδοξία.

Γιατί κατά τη γνώμη σας κανένα από τα μεγάλα μυαλά δεν είχε τη φαεινή ιδέα να μη χρησιμοποιήσει μια ιδέα για να δημιουργήσει κάτι που θα ήταν καταστροφικό για την ανθρωπότητα, γιατί κανένα από τα μεγάλα μυαλά δεν είχε τη φαεινή ιδέα να σταματήσει τον πόλεμο, την πείνα, το ρατσισμό, δεν του ήρθε λέτε καμιά ιδέα για αυτό;

Γιατί αυτά τα μυαλά είναι ζοφερά. Και τα ζοφερά μυαλά δεν προσελκύουν φαεινές ιδέες.

Χάνονται καλές ιδέες στη χώρα μας και γιατί κατά την γνώμη σας;

Χάνονται, αδιαμφισβήτητα. Και χάνονται γιατί, διαχρονικά, δεν υπάρχει ενδιαφέρον, σχεδιασμός, οργάνωση, υποστήριξη της δημιουργικότητας και των ιδεών, από όποιον τομέα και αν προέρχονται.

Με ευχαριστεί, ωστόσο, που δεν περνούν απαρατήρητες στο εξωτερικό.

Τι ετοιμάζετε για το μέλλον, έχετε καμιά ιδέα;

Ευτυχώς η Φαεινή Ιδέα δεν έκλεισε την πόρτα του μυαλού μου, όταν μπήκε, και επέτρεψε την είσοδο και σε άλλες! Αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς να μιλήσω για την επόμενη ιδέα. Για την ώρα εύχομαι και ελπίζω το 2019 να είναι μια ήρεμη, χαρούμενη και δημιουργική χρονιά για όλους μας!