Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

O Αντώνης Χαριστός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι φιλόλογος και δημοσιογράφος, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Ο τελευταίος του μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών αφορούσε το πρόγραμμα «Δημιουργικής Γραφής» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Ακολούθησε διετή κύκλο σπουδών στη δημοσιογραφία, με ειδίκευση στον τομέα «πολιτικής σύνταξης, αρθρογραφίας και σύγχρονων μέσων». Παρακολούθησε δύο εξαμηνιαία προγράμματα με αντικείμενο την «ψυχιατρική και δικαστική ψυχοπαθολογία» και τη «διαπαιδαγώγηση στην παιδική ηλικία» στο ΕΚΠΑ, αντίστοιχα.

Ιδρυτικό μέλος της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης (2018-2021) και επικεφαλής του μετασχηματισμού αυτής στον Φιλολογικό Όμιλο Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει πέντε έργα πεζογραφίας: τις νουβέλες «Τέσσερις ανάσες ελευθερίας» (εκδ. Άλλωστε, Αθήνα, 2016), «μποστάνι Δημοκρατίας» (εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2020) και τα μυθιστορήματα «Μέρες νηστείας» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη, 2018), «Οι μαστοί των Αθηνών» (εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2021), «Αγία Οικογένεια» (εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2022). Παράλληλα, έχει εκδώσει τα θεωρητικά έργα «Μανιφέστο Ανθρωπιστικής Τέχνης» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη, 2018) και «Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών. Για μία νέα κατασκευή της παράδοσης» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη 2019).

Ακόμη, έχει εκδώσει τις λογοτεχνικές μελέτες «Ο πεσιμισμός είναι ανθρωπισμός. Η περίπτωση του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη» (εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2020) και «Η λογοτεχνία της ευθύνης. Ιστορία και ταυτότητα στη λογοτεχνική κίνηση του ’30. Ο ρόλος του Άγγελου Τερζάκη» (εκδ. Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2021). Το πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο «Ο δακτυλογράφος» κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2021, επίσης από τις εκδόσεις Γράφημα. Έχει επιμεληθεί το σενάριο και τα κείμενα στις ταινίες μικρού μήκους της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης «Επιθυμώ», «Πολφός αίματος», καθώς και σενάριο-σκηνοθεσία στην ταινία μικρού μήκους «Ομφαλλός Κολπορραγίας».

Είναι αρχισυντάκτης στο τριμηνιαίο «Λογοτεχνικό Δελτίο», όργανο του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης, συλλογική έκδοση πεζογραφικού, ποιητικού και κριτικού λόγου αντίστοιχα. Επιμελητής του συλλογικού ανθολογίου ποίησης «Φωτοσκιάσεις» και «Αντιστίκσεις», καθώς και του συλλογικού μυθιστορήματος «Δανδής και Ονειροπόλος» της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης. Επιμελητής του τόμου ποίησης «Εποπτείες» του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης, όπως και του συλλογικού τόμου ιστορικού διηγήματος «Κάποτε στην Ελλάδα. 1900-1930», στην οποία συμμετέχει και ως συγγραφέας.

Είναι αρχισυντάκτης και επιμελητής των ετήσιων τόμων φιλοσοφίας «Κριτικής τής Κριτικής» και του τόμου επιθεώρησης τέχνης «Παράθυρο στην τέχνη», υπό την αιγίδα τού Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Είναι μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών, της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά. Ως κριτικός θεάτρου και λογοτεχνίας, δημοσιεύει τακτικά αναφορές στον διαδικτυακό χώρο πολιτισμού tetragwno.gr. 

Φιλόλογος, δημοσιογράφος, αρθρογράφος, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, συγγραφέας… Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Προσπαθώ να ισορροπήσω ανάμεσα στις προτεραιότητες που κάθε ρόλος θέτει εκ των προτέρων. Επί της ουσίας, υπηρετώ με αυταπάρνηση τον ρόλο τού μελετητή και αυτόν τού συγγραφέα. Όλες οι υπόλοιπες ιδιότητες μου προσφέρουν πεδία αναφοράς. Δεν είμαι δοσμένος ούτε στη δημοσιογραφία, ούτε στη σκηνοθεσία ή το σενάριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν «εκμεταλλεύομαι» τις γνώσεις και τη δυναμική που ενίοτε μου προσφέρουν. Για τον λόγο αυτό αφιερώνω εξ ολοκλήρου τον χρόνο μου στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την ιστορία και την κοινωνιολογία. Το σύνολο των επιστημονικών αυτών δομών τού λόγου επενεργούν αρμονικά στο έργο μου και θεωρώ πως τις αξιοποιώ στο έπακρο, στη βάση πάντα των συγγραφικών μου εγχειρημάτων.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιο είναι το δικό σας «φορτίο»;

Δε συμφωνώ με αυτή την άποψη. Δε μεταφέρουμε εμπειρίες και βιώματα μέσω τής λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία δεν είναι μορφή αυτο-ψυχανάλυσης. Την ερμηνεύουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο, αλλά δεν ισχύει. Είναι άλλο ζήτημα η αιτιακή αναζήτηση κοινωνικών φαινομένων, και άλλο ζήτημα η ερμηνεία προσωπικών βιωμάτων μέσω τής λογοτεχνίας. Στην πρώτη περίπτωση, η λογοτεχνία πατάει σε στέρεο έδαφος, αυτό τής επεξηγηματικής σχέσης ανάμεσα στο δρων υποκείμενο και τις κοινωνικές κατηγορίες διαμόρφωσης των όρων αναπαραγωγής τής ατομικής και συλλογικής ταυτότητας. Εάν όμως εξετάσουμε τη λογοτεχνία με όρους αυτο-ψυχανάλυσης και μεταφοράς ατομικών βιωμάτων στα πλαίσια τής μυθοπλασίας, τότε απλά διαμορφώνουμε μία ψεύτικη, καθαρά δημοσιογραφική και ουσιαστικά επιφανειακή «λογοτεχνία», η οποία στερείται τού βασικό αντικειμενικού παράγοντα ανάλυσης φαινομένων και γεγονότων, που δεν είναι άλλος από την επεξηγηματική ανατομία των σχέσεων που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Η συγγραφική μου δραστηριότητα εκκινά από ζητήματα που άπτονται φιλοσοφικών αναζητήσεων, με έντονο το κοινωνιολογικό, ψυχιατρικό/ψυχαναλυτικό και ιστορικό υπόβαθρο. Είναι, σε κάθε περίπτωση, αποτέλεσμα μελέτης κι έρευνας που έχει προηγηθεί εκ μέρους μου έως ότου μορφοποιηθεί στα πλαίσια της λογοτεχνίας ή/και των μελετών. Επιχειρώ να απαντήσω στις αιτιακές σχέσεις που διέπουν τις κοινωνικές λειτουργίες, στον τρόπο με τον οποίο εκμηδενίζεται το άτομο στο πλαίσιο αναπαραγωγής των δομών εξουσίας. Είναι μία σύνθετη διαδικασία. Κάθε έργο μου, είτε λογοτεχνίας είτε επιστημονικής μελέτης, αυτοπροσδιορίζεται από συγκεκριμένες συντεταγμένες και μέσω αυτών επιχειρώ να διαμορφώσω τους αντικειμενικούς όρους ερμηνείας.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Απομονώνω τα συναισθήματα, τις εικόνες και τις επιρροές τού περιβάλλοντός μου όταν επρόκειτο να γράψω. Δεν επιτρέπω τον ετεροπροσδιορισμό, ούτε αφήνω περιθώρια παρέμβασης. Επομένως, διατηρώ την αυτονομία τόσο ως προς το σκέλος τής πνευματικής παραγωγή, όσο και ως προς τη διαχείριση των θεματικών μου αναφορών.

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

Μάνος Λοΐζος - Κουτσή κιθάρα.

Αγαπημένη εικόνα;

Ο πίνακας του Thomas Eakins «Η κλινική», στα 1889.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τί θα σας έδινε ζωή;

Η σύντροφός μου.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Τα βιβλία.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Ρόζα Παυλιώτη.

Ένας κακός εφιάλτης;

Δε βλέπω εφιάλτες.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Βρίσκομαι στο στάδιο επεξεργασίας τριών επιστημονικών μελετών. Δύο τόμοι φιλοσοφίας κι ένας τόμος λογοτεχνίας. Εξαιρετικά απαιτητικοί και δύσκολες θεματικές αναφορές. Πιστεύω, ωστόσο, πως η έκδοσή τους θα θέσει τα θεμέλια για την αναζωπύρωση συζητήσεων στο δημόσιο λόγο σχετικά με την ανυπαρξία βούλησης, την ψευδαίσθηση της ελευθερίας και το αδιέξοδο του πολιτισμού.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις (θα προτιμούσα αυτοβιογραφικό): ανάσα, μποστάνι, στιγμή, φως, και σκοτάδι.

Βρισκόμουν, με κλειστά μάτια, μέσα στο σκοτάδι. Η ανάσα μου ακουγόταν τόσο ήρεμη που στιγμή δε σκέφτηκα το φως τού ήλιου· Αύγουστος μήνας, και οι ηλιαχτίδες έπεφταν καταπάνω μου γεμάτες θέρμη. Μόλις άνοιξα τα βλέφαρα, το μποστάνι έστεκε εκεί ασάλευτο, δίχως ίχνος ζωής.

Σας ευχαριστώ.