Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
 

Το Bookia αναζητά μόνιμους συνεργάτες σε κάθε πόλη τής χώρας για την ανάδειξη τής τοπικής δραστηριότητας σχετικά με το βιβλίο.

Γίνε συνεργάτης τού Bookia στη δημοσίευση...

- Ρεπορτάζ.
- Ειδήσεις.
- Αρθρογραφία.
- Κριτικές.
- Προτάσεις.

Επικοινωνήστε με το Bookia για τις λεπτομέρειες.
Αντώνης Χαριστός, μιλάει στην Λεύκη Σαραντινού για το μυθιστόρημά του, «Οι μαστοί των Αθηνών»
Διαφ.

Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

O Αντώνης Χαριστός γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1988. Είναι φιλόλογος, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Ο τελευταίος του μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών αφορούσε το πρόγραμμα «Δημιουργικής Γραφής» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Ακολούθησε διετή κύκλο σπουδών στην δημοσιογραφία, στο Μητροπολιτικό Κολέγιο με ειδίκευση στον τομέα «πολιτικής σύνταξης, αρθρογραφίας και σύγχρονων μέσων». Παρακολούθησε δύο εξαμηνιαία προγράμματα με αντικείμενο την «ψυχιατρική και δικαστική ψυχοπαθολογία» και την «διαπαιδαγώγηση στην παιδική ηλικία» στο ΕΚΠΑ, αντίστοιχα.

Ιδρυτικό μέλος της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης από το Μάιο του 2018. Έχει εκδώσει δύο έργα πεζογραφίας: τη νουβέλα «Τέσσερις ανάσες ελευθερίας» (εκδ. Άλλωστε, Αθήνα, 2016) και το μυθιστόρημα «Μέρες νηστείας» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη, 2018). Παράλληλα έχει εκδώσει τα θεωρητικά έργα «Μανιφέστο Ανθρωπιστικής Τέχνης» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη, 2018) και «Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών. Για μία νέα κατασκευή της παράδοσης» (εκδ. Ρώμη, Θεσσαλονίκη 2019).

Έχει επιμεληθεί το σενάριο και τα κείμενα στις ταινίες μικρού μήκους της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης «Επιθυμώ», «Πολφός αίματος» (σκηνοθεσία Νατάσα Χασάκιοϊλη) καθώς και σενάριο-σκηνοθεσία στην ταινία μικρού μήκους «Ομ/φαλλός Κολπορραγίας». Είναι αρχισυντάκτης στο ετήσιο θεωρητικό περιοδικό «Κλίβανος», στο μηνιαίο «Λογοτεχνικό Δελτίο», συλλογική έκδοση πεζογραφικού λόγου και στα «Εκδοτικά Νέα», τετράμηνης έκδοσης κριτικών αναφορών.

Συναντήσαμε τον Αντώνη Χαριστό στο Bookia και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις του για το τελευταίο του μυθιστόρημα Οι μαστοί των Αθηνών, το οποίο κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Γράφημα αλλά και τις φιλοδοξίες που τρέφει σχετικά με την υπερδραστήρια ομάδα του, την Υπερρεαλιστική ομάδα της Θεσσαλονίκης.

Η αγάπη για τα βιβλία έφερε σταδιακά την αγάπη για τη συγγραφή ή η τελευταία ήταν ένα παιδικό σας όνειρο που εκπληρώθηκε;

Πράγματι, η αγάπη για τη φιλοσοφία αρχικά και την ιστορία στη συνέχεια, ήδη από τα γυμνασιακά χρόνια, καθόρισαν την επιθυμία μου για το βιβλίο εν συνόλω. Οι εν λόγω θεματικές πλούτιζαν το ενδιαφέρον μου για περαιτέρω γνώση, δίχως, ωστόσο, η τελευταία να συνειδητοποιείται ως σκοπός ζωής. Η γνώση, την οποία αποκόμιζα από τις συγκεκριμένες επιλογές, ήταν σε πρώιμο στάδιο ενσωματωμένη στα σχολικά πρότυπα μελέτης. Επομένως, δεν αντιλαμβανόμουν το επίπεδο μαθητείας στο οποίο διαρκώς εμβάθυνα ολοένα περισσότερο. Αυτού του είδους η διαπίστωση έλαβε χώρα στα πανεπιστημιακά χρόνια, όταν η σκέψη αποκολλήθηκε από τη στείρα επανάληψη του σχολείου. Ήταν η στιγμή κατά την οποία το εκάστοτε βιβλίο το οποίο μελετούσα αποκτούσε για μένα ουσιαστικό χαρακτήρα. Από τη φιλοσοφία και την ιστορία μετατόπισα το ενδιαφέρον μου στη λογοτεχνία και τη φιλολογία εν γένει. Τότε ήταν που αφουγκράστηκα για πρώτη φορά την επιθυμία για θεωρητική μελέτη και επεξεργασία ζητημάτων που άπτονταν των δύο αυτών πυλώνων της σκέψης και του πολιτισμού. Η ανάγκη για επανεξέταση ολόκληρων περιόδων και προσώπων, για την αναθεώρηση έργων και κριτικών αναφοράς, με οδήγησε σταδιακά στην θεωρητική έρευνα με τα αντίστοιχα εκδοτικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η εσωτερική ανάγκη για έκφραση αναζήτησε με τη σειρά της τα δικά της κελεύσματα τα οποία, ανώριμα αρχικά περισσότερο ώριμα και συνειδητά στη συνέχεια, προσέδωσαν τη δική τους ταυτότητα στα μυθιστορήματα τα οποία εξέδωσα.

Πιστεύετε ότι οι φιλολογικές σπουδές και η ενασχόληση με τη Δημιουργική Γραφή μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να γίνει συγγραφέας;- μαζί με την ανάγνωση βιβλίων φυσικά!-

Ήδη από τον Διαφωτισμό έως τις μέρες μας το πολιτικό σώμα των κοινωνιών διαμορφώνεται και συγκροτείται μέσα σε ένα ασφυκτικά περιοριστικό πλαίσιο. Το άτομο αναπτύσσεται σύμφωνα με προκαθορισμένους όρους και κανόνες. Οι προσωπικότητες καθρεφτίζονται στις υποχρεώσεις αναπαραγωγής μίας ολάκερης κοινωνικής πραγματικότητας με αποτέλεσμα οι επιθυμίες και τα ταλέντα των δρώντων υποκειμένων να εκμηδενίζονται. Στο ίδιο μήκος κύματος εντάσσονται και οι φιλολογικές σπουδές καθώς και τα προγράμματα «Δημιουργικής Γραφής». Κατά κύριο ρόλο αναπαράγουν ιστορικά δεδομένα και ταυτότητες μέσα από τις οποίες το φιλολογικό σώμα επιβεβαιώνει την βιωσιμότητά του στο εκάστοτε παρόν. Οι συμμετέχοντες σε αυτές τις σπουδές εκπαιδεύονται στην αναπαραγωγή και την αφομοίωση της προγενέστερης ύλης. Δεν επιδιώκεται ούτε αναζητείται ζωτικός χώρος για την έκφραση, πόσο μάλλον την πρακτική ενασχόληση με τις εκφάνσεις του γλωσσικού πυλώνα, κυρίαρχα αυτόν της λογοτεχνίας. Οι φιλολογικές σπουδές δεν ετοιμάζουν τους μελλοντικούς συγγραφείς. Δεν είναι ο ρόλος και η αποστολή τους αυτή. Θα έπρεπε να μεταβληθεί ριζικά η δόμησή τους στο κοινωνικό σώμα προκειμένου οι φοιτητές των φιλολογικών τμημάτων να επενδύουν την ατομικότητά τους στην προοπτική της συγγραφικής ενασχόλησης.

Μιλήστε μας για την Υπερρεαλιστική ομάδα της Θεσσαλονίκης, τους στόχους της και τα σχέδιά της.

Πλέον, από την 1η Σεπτεμβρίου τρέχοντος έτους, η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης, έχοντας διανύσει το τριετές πλάνο το οποίο έθεσε επί τάπητος τον Ιούνιο του 2018, ολοκλήρωσε το ρόλο της. Μετασχηματιζόμαστε σε Φιλολογικό Όμιλο Θεσσαλονίκης. Διευρύνουμε τις δράσεις μας, πολλαπλασιάζουμε τις συνεργασίες μας και στοχεύουμε στην ανατροπή του περιεχομένου της λέξης «φιλολογία» την οποία επιχειρούμε να βγάλουμε από την πανεπιστημιακή κοινότητα και να την θέσουμε ενώπιον της κοινωνίας, άνευ προδιαγραφών θεωρητικής κατάρτισης μα με μόνη προϋπόθεση την αγάπη για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία, τις τέχνες. Διότι εντάσσουμε τις τελευταίες στην ευρύτερη οικογένεια της «φιλολογίας» καθότι πιστεύουμε ακράδαντα πως η ζωγραφική, η φωτογραφία, η γλυπτική κ.α. χειρίζονται την εικόνα και την ύλη μεταπλάθοντας την ίδια την γλώσσα έκφρασης, δίχως την γραπτή μαρτυρία αλλά με την υλική αποδοχή αυτής. Στόχος μας να διαμορφώσουμε τους όρους για την συγκρότηση μίας νέας «λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής σχολής» με επίκεντρο την Θεσσαλονίκη.

Πιστεύετε ότι τέτοιες δράσεις, σαν αυτές στις οποίες επιδίδεται η ομάδα σας, θα μπορέσει να φέρει τον κόσμο εγγύτερα στο βιβλίο;

Το βιβλίο είναι η μορφοποίηση της ανάγκης του υποκειμένου για έκφραση. Υπάρχουν λογιών λογιών δυνατότητες έκφρασης στην κοινωνία. Ωστόσο, το βιβλίο αποτελεί τη μετουσίωση μίας νέας πραγματικότητας στην ο αναγνώστης είτε δραπετεύει είτε εγκλωβίζεται συνειδητά. Είναι η επιθυμία για απάντηση στα υπαρξιακά ερωτήματα της καθημερινότητας, έχοντας κατά νου την σύλληψη αυτής ως «Αχίλλειο πτέρνα», διότι γνωρίζει την ίδια ακριβώς στιγμή ότι κι ο ίδιος είναι εγκλωβισμένος σε μία υλική πραγματικότητα εξαιρετικά ανθεκτική στην απαλλοτρίωση της ελπίδας για «ελευθερία». Όχι, λοιπόν, οι δράσεις της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης είτε του Φιλολογικού Ομίλου στο εξής δεν θα φέρουν τον κόσμο εγγύτερα του βιβλίου. Απλώς θα ανάψουν μία σπίθα στη σκέψη του μέσα από την οποία θα αναθαρρήσει τον λησμονημένο του ενθουσιασμό έως ότου η επόμενη στροφή του χρόνου της κοινωνικής πραγματικότητας του υπενθυμίσει ότι είναι ολικά εγκλωβισμένος στην υλική αναπαραγωγή του εκάστοτε «σήμερα».

Τελικά μπορεί να διδαχθεί κάποιος ώστε να γίνει καλός –και κριτικός- αναγνώστης;

Και μόνο ο όρος της διδασκαλίας συνεπάγεται την ολική εξουσία του διδασκάλου έναντι του μαθητή. Συνεπάγεται την ολική εκμηδένιση της προσωπικότητας του τελευταίου στο όνομα μίας δεδομένης αποδοχής προτύπων. Από την άλλη πλευρά, ο αναγνώστης είναι εξίσου έκθετος σε σειρά πληροφοριών που καθημερινά κυκλοφορούν και με ταχύτητα φωτός επαναλαμβάνονται, δημιουργώντας το κατάλληλο πεδίο ευνουχισμού της έκφρασης αυτού. Διότι, το άτομο εκπαιδεύεται όπως έχει διαρκώς τεχνητές είτε πραγματικές ανάγκες στις οποίες «άλλοι» καθορίζουν και επιβάλουν εκ των προτέρων. Δεν αποκτά ποτέ στη ζωή του αυτοσυνείδηση. Πάντοτε, η συνείδηση την οποία χειρίζεται προέρχεται απ’ το εκμαγείο της συλλογικής ταυτότητας. Το έχει δείξει κατ’ επανάληψη η ιστορία. Όταν τα μέλη του κοινωνικού σώματος αναζητούν τρόπους έκφρασης που υπερβαίνουν τα καθεστωτικά όρια αποδοχής αυτής, τότε η κοινωνική πραγματικότητα τα συντρίβει. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ο αναγνώστης είναι «καλός» ανάλογα με την εγχώρια και διεθνή παραγωγή λόγου, την οποία καλείται να καταναλώσει άνευ αντιρρήσεως. Στην αντίθετη περίπτωση αποβάλλεται από τον δημόσιο λόγο είτε περιθωριοποιείται στα πλαίσια της φιλελεύθερης φιλευσπλαχνίας της «λογοτεχνικής» βιομηχανίας.

Δραστηριοποιείστε σε πολλούς συγγραφικά είδη, όπως θεατρικά, δοκίμια, μυθιστορήματα και διηγήματα. Ποιο είδος είναι για εσάς το δυσκολότερο; Έχετε ασχοληθεί και με την ποίηση;

Το φθινόπωρο του επόμενου έτους θα κυκλοφορήσει η πρώτη μου ποιητική συλλογή οπότε με την έκδοσή της θα έχω συμμετοχή στο σύνολο των συγγραφικών ειδών. Σε όλα όσα αναφέρατε διακρίνω τη δυσκολία στα θεωρητικά μελετήματα. Αρχής γενομένης από το μελέτημα για τον Κώστα Καρυωτάκη, «Ο πεσιμισμός είναι ανθρωπισμός. Η περίπτωση του ποιητού Κώστα Καρυωτάκη» και στη συνέχεια στο μελέτημα για τον Άγγελο Τερζάκη, «Η λογοτεχνία της ευθύνης. Ιστορία και ταυτότητα στη λογοτεχνική κίνηση του ’30. Ο ρόλος του Άγγελου Τερζάκη», διαπίστωσα την ευθύνη του ερευνητή και παράλληλα την αγάπη που περιβάλλει τους πνευματικούς δημιουργούς όταν καταπιάνονται με πρόσωπα, έργα και εποχές. Απαιτεί πειθαρχία και απόλυτη συγκέντρωση στο υλικό το οποίο οφείλεις να διαχειριστείς, επομένως είναι μία εργασία καθημερινής ενασχόλησης δίχως διακοπές. Η πρόκληση όπως αποτυπώσεις τη σκέψη σου, σε άμεση επικοινωνία με έργα παλαιότερων και νεότερων μελετητών, αποτελεί την κορυφαία στιγμή της εργασίας. Το δε αποτέλεσμα αυτής αξίζει τον κόπο και την αγωνία. Αγωνία καθώς πολλάκις βρίσκεσαι ενώπιον αδιεξόδου και στο οποίο καλείσαι να πιάσεις το νήμα της εργασίας απ’ την αρχή. Εάν έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα στα συγγραφικά είδη εκείνο το οποίο ανταποκρίνεται στον ύψιστο βαθμό στην προσωπικότητά μου είναι αυτό των θεωρητικών μελετών. Όλα τα υπόλοιπα ουσιαστικά υπηρετούν τον πρώτο αυτό στόχο και σκοπό.

Πείτε μας τους κλασικούς Έλληνες λογοτέχνες του Μεσοπολέμου που ξεχωρίζετε.

Δεν θα μπορούσα παρά να αναφερθώ στον Άγγελο Τερζάκη. Είναι το πρότυπο του πνευματικού ανθρώπου το οποίο έχει εκλείψει σχεδόν εξ ολοκλήρου. Η χρήση του λόγου, η γλωσσική μορφοποίηση των αιτημάτων της γενιάς του, η αναζήτηση απαντήσεων στα επιτακτικά ερωτήματα του ανθρώπου, η κριτική ματιά και ο ισορροπημένος τρόπος με τον οποίο αποτύπωνε τις θεμελιώδεις αιτιάσεις της εποχής του, δεν έχουν προηγούμενο στη λογοτεχνία. Φυσικά, υπήρξαν κι άλλες προσωπικότητες με αντίστοιχο κύρος και ευθύνη στις πράξεις του λόγου τους. Ωστόσο, ο Άγγελος Τερζάκης κατάφερε να μεγιστοποιήσει την αξία της λογοτεχνίας καθώς ταύτισε την πραγματικότητα την οποία βίωνε η ελληνική κοινωνία του μεσοπολέμου (αλλά και αργότερα) με το αίτημα για ριζική μεταβολή πρώτα του ανθρώπου προτού μεταβληθούν οι όροι συγκρότησης της κοινωνίας. Είναι το κομβικό σημείο της σκέψης του. Παρότι αναγνωρίζει τα όρια αυτής της δυνατότητας μπροστά στους υλικής φύσεως περιορισμούς, ωστόσο, δεν παύει να αναζητά τον άνθρωπο στην λέξη «ελευθερία». Βαθιά σκεπτόμενος μεταγγίζει την πένα του με τη φιλοσοφία της ανθρώπινης ευθύνης. Μία στάση ζωής η οποία παραγνωρίστηκε και αποσιωπήθηκε από την «κριτική» της εποχής του και μεταγενέστερα.

Προκλητικός μπορεί να θεωρηθεί ο τίτλος και το εξώφυλλο του βιβλίου σας «Οι μαστοί των Αθηνών». Και τα δύο, όμως, απεικονίζουν πολύ εύστοχα το κλίμα του βιβλίου σας. Να υποθέσω ότι αυτά επιλέχθηκαν προκειμένου να καταδείξετε τη σεμνοτυφία που χαρακτήριζε την «καλή» κοινωνία της Αθήνα των τελών του 19ου αιώνα»; Υπάρχει, ίσως, και μία ειρωνεία από μέρους σας προς τη στάση αυτή της «καλής» κοινωνίας;

Ακριβώς. Το εξώφυλλο των γυμνόστηθων γυναικών στο τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Οι μαστοί των Αθηνών» ανταποκρίνεται σε διττό αίτημα του έργου. Από τη μία πλευρά να καταδείξει την υποκρισία η οποία κυοφορείται στα ήθη της εκάστοτε εποχής και στην οποία συμμετέχουμε όλοι με το ίδιο αίσθημα τεχνητής ευθύνης το οποίο διακρίνει τις άρχουσες τάξεις. Από την άλλη πλευρά είναι η καταδίκη μίας σεμνοτυφίας ιδιωτικού χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, η ιστορία ξεδιπλώνει, στον δημόσιο χώρο, την επιφανειακή διάσταση των ανθρωπίνων σχέσεων, εξ ολοκλήρου βασισμένη στην στιγμιαία ικανοποίηση του ατομικού συμφέροντος την ίδια στιγμή κατά την οποία ο ιδιωτικός χώρος μετατρέπεται σε πεδίο υποκειμενικής ελευθερίας και έκφρασης. Όταν οι δύο χώροι, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός, βρεθούν αντιμέτωπες τότε οι κοινωνικές περγαμηνές αποδεικνύονται ανεπαρκείς όπως καλύψουν την ατέλεια των καιρών και, από την άλλη πλευρά, οι ατομικές επιθυμίες πνίγονται εν τη γενέσει τους, ενώπιον των συνεπειών που οι επιλογές επιφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Το άτομο καλείται να εκμηδενιστεί προκειμένου να επιβιώσει η συλλογική ηθική.

Από άποψη, λοιπόν, τίτλου, εξωφύλλου, θέματος και περιγραφών, θεωρείτε το βιβλίο σας κάπως «προκλητικό» ακόμη και για τη σημερινή εποχή ή όχι; Σας αρέσει γενικά να προκαλείτε μέσω των συγγραφικών επιλογών σας;

Εάν η ενασχόληση με τα ζητήματα ηθικής προκαλεί το κοινό αίσθημα, τότε θα αποδεχόμουν με χαρά τον προσδιορισμό του «προκλητικού» συγγραφέα. Ωστόσο, είμαι βέβαιος πως όσο κι αν προκαλείται το κοινό αίσθημα από την αποκάλυψη την ιδιωτικής ηθικής, απελευθερωμένης από την καταπίεση του δημόσιου λόγου, η γραφή και τα έργα μου εν συνόλω δεν επιδιώκουν την πρόκληση αλλά την κατανόηση, την εξονυχιστική διερεύνηση των αιτιών της κοινωνικής υποκρισίας και των πηγών της ατομικής ευθύνης, η οποία ενεργοποιείται σε στιγμές υποκειμενικής τακτοποίησης συμφερόντων. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι προκαλώ ούτε αποτελεί αυτοσκοπό. Προκλητική είναι η ίδια η πραγματικότητα η οποία, στις περισσότερες των περιπτώσεων, προσφέρει άφθονη και ακατέργαστη τροφή με αυτού ακριβώς τους συσχετισμούς «αλήθειας». Η λογοτεχνία οφείλει απ’ την πλευρά της να αντιμετωπίζει τα κάτοπτρα της συλλογικής ζωής με σκεπτικισμό και επιθετική γραφή ώστε, παράλληλα, να κατασκευάζει και να αντιπροτείνει μία νέα πραγματικότητα.

Οι μαστοί των Αθηνών είναι ένα βιβλίο με πολλές ιστορικές, λογοτεχνικές, ηθογραφικές και κοινωνικές αναφορές όχι μόνο για τον 19ο αιώνα, αλλά και για παλαιότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, όπως η βυζαντινή και η αρχαιότητα. Το γεγονός ότι δεν το χαρακτηρίσατε, παρ’ όλα αυτά, ιστορικό μυθιστόρημα, δείχνει ότι θέλατε να δώσετε σημασία κυρίως στο λογοτεχνικό και το ηθογραφικό στοιχείο;

Έχετε διαβάσει εξαιρετικά το έργο και τους σκοπούς μου μέσω αυτού. Πράγματι, η βασική επιλογή ήταν εξ αρχής όπως δοθεί έμφαση στη λογοτεχνική και ηθογραφική συνθετική οπτική του έργου και λιγότερο η ιστορική του βάση. Μολονότι η τελευταία κυριαρχεί, ακριβώς επειδή η ιστορία διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα, ωστόσο, επενδύω τους χαρακτήρες και την εξέλιξη της πλοκής μέσα από την ηθική ανάγνωση της εποχής και την ακτινογραφία αυτής στις λαογραφικές και κοινωνικές αποτυπώσεις. Η ηθογραφία, η οποία αναπτύσσεται τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα στη χώρα μας, έδωσε λαμπρά αποτελέσματα αυτογνωσίας μέσα από τα έργα των δημιουργών της εποχής. Αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για τις δικές μου επεξεργασίες και μετατοπίσεις του ενδιαφέροντος από την περιγραφή στην καταγραφή και την μετάπλασή τους σε λογοτεχνικό σχήμα.

Γνωρίζετε αν πράγματι υπήρχε διαφθορά σε μεγάλη έκταση στην «καλή» κοινωνία των Αθηνών κατά τις πρώτες δεκαετίες ζωής του νεοελληνικού κράτους;

Η διαφθορά δεν είναι μονοπώλιο της «καλής» κοινωνίας. Διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά πεδία αναφοράς ρύθμισης των ανθρωπίνων παρεμβάσεων και σχέσεων. Εκκινά από τις υλικές προϋποθέσεις ύπαρξης της ανθρώπινης υπόστασης για να κορυφωθεί στις ιδεολογικές και ηθικές αναφορές του συνόλου. Ακόμη και η έννοια της νομιμότητας είναι εστία διαφθοράς, διότι νομιμοποιείται μία κατάσταση πραγμάτων έναντι άλλης, νομιμοποιούνται σειρά συμφερόντων θίγοντας το υπόβαθρο άλλων. Επρόκειτο για ζωογόνο πηγή της κοινωνικής ενσωμάτωσης. Η διαφθορά έχει πολλαπλές εκφάνσεις και απολήγει σε πλείστες όσες περιπτώσεις παραβίασης κανόνων και προτύπων. Εξάλλου, τα πρότυπα και οι κανόνες ρύθμισης της συλλογικής ζωής δεν είναι τίποτε περισσότερο από την στιγμιαία εξισορρόπηση αντιθετικών ομαδοποιήσεων συμφερόντων. Η διαφθορά επιβάλλεται από τις αναγκαιότητες τις οποίες υπηρετεί το εκάστοτε κοινωνικό καθεστώς και οι ανθρώπινες παρουσίες σε αυτό δεν δύνανται να αποτελέσουν εξαίρεση. Η διαφθορά, υπό την έννοια της παράκαμψης, παραβίασης ή/και συνειδητής αδιαφορίας έναντι του συνόλου των θεσπισμένων τρόπων λειτουργίας του πολιτικούς, πολιτειακού και οικονομικού συστήματος, είναι πανταχού παρούσα. Τα δρώντα υποκείμενα της ιστορίας είναι εξίσου συνυπεύθυνα για την αναπαραγωγή αυτής καθώς με τον τρόπο αυτό επιβιώνουν στη σκιά των εξαντλητικών περιορισμών που επιβάλλονται. Οι πρώτες δεκαετίες ζωής του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελούν την επιβεβαίωση των όσων ανέφερα και τα οποία ενσωματώνω στο έργο.

Στο βιβλίο σας, μέσα από ένα συγκλονιστικό φινάλε, επιφυλάσσετε στην Κασσάνδρα ένα τέλος ανάλογο με εκείνο της περίφημης φιλοσόφου Υπατίας της ύστερης αρχαιότητας. Είναι πράγματι εμπνευσμένο από εκεί; Πόσο δύσκολο ήταν για τις γυναίκες εκείνης της ανδροκρατούμενης εποχής να πραγματοποιήσουν τυχόν όνειρα που είχαν πέρα από τη δημιουργία οικογένειας;

Θα ήταν μία αντιστοιχία με δόση ουσιαστικής ανταπόκρισης στο ερώτημά σας. Προσπάθησα, ωστόσο, να αποφύγω τις συνδέσεις με πρόσωπα του παρελθόντος και δη γυναικεία της ίδιας στάσης ζωής, προκειμένου να σχηματοποιήσω την γυναικεία παρουσία στα πεπραγμένα της περιόδου όχι ως την εξαίρεση στον κανόνα αλλά ως τον κανόνα της εξαίρεσης. Με άλλα λόγια, η στάση ζωής της Κασσάνδρας απ’ την εφηβεία έως την ενηλικίωση και το τραγικό αυτής τέλος σηματοδοτεί την αναγεννησιακή θέση του ανθρώπου στον κύκλο της ζωής και όχι μόνο της γυναικός. Η Κασσάνδρα εκπροσωπεί το ανθρώπινο γένος στην συνολική του αποτύπωση και μέσω αυτής δοκιμάζει να υπερβεί την οριακή δέσμευση της ελευθερίας, ως συστατικό γνώμονα μίας αδιέξοδης επιταγής. Η Κασσάνδρα αναζητά την «ελευθερία» στους ανθρώπους, στις ιδέες, τον έρωτα και μόλις διαπιστώσει την αλήθεια της συνειδησιακής της συμφόρησης, έτοιμη καθώς είναι να γευτεί τον καρπό της εμπειρίας, τότε η τελευταία στροφή της ιστορίας έρχεται ως Δαμόκλειος σπάθη να υπενθυμίσει τις συντεταγμένες της επιβίωσης. Όταν τα όρια αυτής παραβιαστούν τότε ο υπαίτιος τιμωρείται παραδειγματικά προς συνειδητοποίηση των υπολοίπων. Η γυναικεία χειραφέτηση, στα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελούσε φιλολογία και ουδεμία απόκριση στις κοινωνικές δυνατότητες είχε. Η πατριαρχία θεμελίωσε εξ αρχής τις θέσεις της στον περιορισμό της γυναικός σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου βίου, ως το εξιλαστήριο θύμα των επιλογών της. Η εκμηδένιση αυτής συνεπάγονταν την αναπαραγωγή της παρουσίας της στον θώκο της κοινωνικής ιεραρχίας.

Θεωρείτε πως σήμερα οι γυναίκες έχουν ξεπεράσει όλους τους περιορισμούς τους οποίους έθετε άλλοτε το φύλο τους ή ακόμη είναι, σε ορισμένες περιπτώσεις δέσμιές του;

Δεν ήταν το φύλο της γυναικός που έθετε περιορισμούς αλλά η πατριαρχική δομή της κοινωνίας και της οικονομικής-υλιστικής πρωτοκαθεδρίας η οποία μετέτρεψε το γυναικείο φύλο σε ευμετάβλητη συνθήκη ύπαρξης αυτής. Εξακολουθεί η κοινωνία μας να αντιστέκεται σθεναρά στην γυναικεία χειραφέτηση. Όσα βήματα προόδου κι αν αποτυπώθηκαν στον χρόνο κανένα Σύνταγμα και καμία νομοθετική ρύθμιση δεν είναι ικανή να ανατρέψει τα πατριαρχικά πρότυπα. Και αυτό διότι η βάση της πατριαρχίας είναι η ιδιοκτησία. Δεν είναι ζήτημα, λοιπόν, ισότητας αλλά είναι ζήτημα δικαιοσύνης. Στην περίπτωση της ισότητας ενυπάρχει στο ακέραιο το στοιχείο της διαφοροποίησης ανάλογα με την κοινωνική/ταξική εκκίνηση του κάθε ατόμου εντός του κοινωνικού συνόλου. Ωστόσο, η δικαιοσύνη (όχι στη νομική της εκδοχή διότι η τελευταία νομιμοποιεί την ιδιοκτησία, που είναι η πρώτη πηγή της πατριαρχίας) είναι η ιδεολογική εκείνη εφαρμογή η οποία στην πραγματικότητα θα ανατρέψει εκ θεμελίων το οικοδόμημα της πατριαρχίας και μόνο στην πράξη αυτής η γυναίκα θα αποκτήσει ταυτότητα και συνείδηση, πέραν των κατασκευών που η γυναικεία βιομηχανία της επιβάλει. Ωστόσο, το ερώτημα που μένει ακόμη αναπάντητο είναι ο ορισμός της δικαιοσύνης, οι μορφές αυτής και οι τρόποι εφαρμογής της μέσα από θύελλα ρήξεων και ανατροπών. Η ιστορία, είναι η μόνη μάρτυς για τα μελλούμενα.

Σας ευχαριστώ θερμά!

 
 
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα