Γράφει: Αγαθάγγελος Σταυρόπουλος

Η Ευαγγελία Τυμπλαλέξη γεννήθηκε στο Μόναχο Γερμανίας την 1^η Μαΐου του 1971. Διδάσκει τη γαλλική γλώσσα επί 24 συναπτά έτη με μεγάλη αγάπη προς τα παιδιά, η ίδια έχει ένα γιο, φοιτητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο. Παρακολούθησε σεμινάρια εξ αποστάσεως στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο σχετικά με τη δημιουργική γραφή. Το 2014 συμμετείχε στον λογοτεχνικό διαγωνισμό, που διεξήγαγε η Εταιρεία Λογοτεχνών Πάφου και απέσπασε έπαινο για το αλληγορικό διήγημα «Στα ρηχά της κλεψύδρας». Την ίδια χρονιά απέσπασε επίσης βραβείο απ’ το λογοτεχνικό περιοδικό Κελαινώ για το ποίημα «Φουσκοθαλασσιά». Ξεκίνησε σπουδές στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, στο τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών, τις οποίες και διέκοψε συνειδητά. Το 2015 εκδίδεται απ’ τις εκδόσεις Αγγελάκης το ποιητικό έπος «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», το οποίο συγγράφεται με την μαθήτριά της Έλενα Κουκιάσα, και το οποίο πραγματεύεται το διαχρονικό χάσμα των γενεών. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στα διαδικτυακά περιοδικά «fractal», «Λόγιος Ερμής» και «Αιολικά Γράμματα». Το 2017 αναμένεται η έκδοση του επόμενου ποιητικού της έργου απ’ τις εκδόσεις Ωρίωνας. Έχει ταξιδέψει σε πάρα πολλά μέρη του πλανήτη. Γράφει διότι το γυροσκόπιο αντίληψής της οδυνάται για τα κακώς κείμενα στον πλανήτη. Νιώθει να πάλλεται σε πεδίο μαγνητικά απομονωμένο και η πυξίδα έχει χαθεί.

Η Έλενα Κουκιάσα γεννήθηκε στον Ορχομενό Βοιωτίας τον Αύγουστο του 1998. Είναι πρωτοετής φοιτήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου στο τμήμα Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας. Γνωρίζει Αγγλικά, Γαλλικά και μαθαίνει Ισπανικά. Στην Κέρκυρα πραγματοποιεί το μεγάλο της όνειρο που είναι η μουσική και το θέατρο. Ξέρει φλάουτο και πιάνο. Είναι μέλος του γυναικείου φωνητικού συνόλου Κέρκυρας female echoes και λαμβάνει ανά καιρούς μέρος `σε παραστάσεις musical. Πραγματοποιεί μηνιαίες θεματικές ραδιοφωνικές εκπομπές στο www.blackduckradio.gr και συμμετέχει στην ομάδα radioactive στο site www.georgekouvaras.gr, έχοντας αναλάβει τον γραπτό λόγο. Παρά το μικρό της ηλικίας της, έχει αποσπάσει επαίνους από διαγωνισμούς διηγήματος και ποίησης στα δεκαεφτά της χρόνια, ενώ είχε την ευκαιρία να πάει στη Βουλή των Εφήβων. Ήταν για πολλά χρόνια μαθήτρια της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη, με την οποία έχει συγγράψει το ποιητικό έργο Φωνή βοώντος εν τη ερήμω.

Το ταξίδι μου με το βιβλίο άρχισε από την εισαγωγή, με λίγες νότες ατμόσφαιρας που πλέκουν τον αναγνώστη από τις πρώτες λέξεις της εισαγωγής, κανοντάς τον ένα με το βιβλίο, σα παιδί να μυρίζει τα φύλλα χαρτιού για να ενσωματωθεί και να νιώσει κάθε σημείο στίξης της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Χωρίς χρονικά όρια ή φραγμούς, επεξηγώντας τους πρωταγωνιστές, σαν άσμα, σαν θεατρικό δράμα, σαν πραγματική ποίηση που λυσασμένη στο νου ψάχνει για απαντήσεις ή για να μιλήσει, μα κανείς πια δεν έχει μάθει να την ακούει, το ταξίδι συνεχίζεται σε γλωσσική σφαίρα με λέξεις που πλάθουν την αρχαιότητα του σήμερα, τους παλμούς των ριζών των λέξεων και γλιστρούν από τα πλαίσια ανυψώνοντας μια δικιά τους γλώσσα που επικοινωνεί νοητικά μέσα στη μυθοπλασία του σήμερα.

Μέσα από ένα ταξίδι παρομοιώσεων και προσωποποιήσεων ο Θησέας και η Αριάδνη πλαστουργούν -κατά Πλάτωνα- το πεπρωμένο της ατέρμονης σκέψης και διανόησης, που όμως σε μερικά σημεία συνάπτονται και ξαναχωρίζουν για να τραβήξει η κάθε σκέψη το δικό της δρόμο. Ένας εσωτερικός μονόλογος λοιπόν με τη μορφή διαλόγου αναδύεται συνειρμικά μα πάντοτε σαν «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω» για να φτάσει να αντικρουστεί με το ίδιο το είναι, την ίδια τη σκέψη, τη ζωή, το θάνατο και κάθε προϊόν της ανθρώπινης σκέψης και μυθοπλασίας. Το ποιητικό άσμα πλέκει ανταύγειες αναμνήσεων που φωλιάζουν μεταξύ νιάτων και ωριμότητας, μεταξύ παρόρμησης και εμπειρογνωμικής εξέλιξης ώσπου να χαιδέψουν νοητά κάθε έννοια εσωτερικισμού στη διακλάδωση της ζωής κι εδώ είναι που «τ’ απλό πλευρίζει το περίπλοκο!» και επαφίενται ο ρόλος του δασκάλου και ο ρόλος του μαθητή. Στις προσωποποιήσεις ταυτίζουμε τον Θησέα και την Αριάδνη με τις δύο ποιήτριες και τις ερωτήσεις του Θησέα με απαντήσεις, τις οποίες θα σκαλίσει εις βάθος στη νεανική του παρόρμηση για να μπορέσει να αφουγκραστεί. Θησέας: «...Πανδαμάτωρ ο χρόνος;...», Αριάδνη: «...Καιρόν γνώθι...».

Οι ποιήτριες μας βάζουν σε έναν μετέωρο χρόνο μεταξύ αρχαιότητας και κοντινού παρελθόντος και γίνονται γλύπτες μιας ποιητικής μυθοπλασίας, που όμως αντιπροσωπεύει τους προβληματισμούς ενός ανθρώπου του σήμερα δίνοντας έτσι τη διαχρονική χροιά των ανθρώπινων συναισθημάτων συν τω χρόνω να ψιθυρίζει σαν ένα άσμα μοναχικής συντροφικότητας, αυτής του δάσκαλου και του μαθητή. Ο διάλογος πλευρίζεται θεματικά και προχωρά από το ένα θέμα στο άλλο με τις σκέψεις και την μοναξιά να αγκαλιάζονται και τις «φωνές» να ψάχνουν να βρούν αντίλαλο και σε πολλά σημεία να το καταφέρνουν ακόμα και στην «έρημο». Η Αριάδνη ενσαρκώνει την Πλατωνική φράση «Τα μάτια του νου αρχίζουν να γίνονται οξυδερκέστερα, όταν η σωματική δύναμη αρχίζει να παρακμάζει». Ενώ από την άλλη ο Θησέας μέσα από τις αναζητήσεις το πάθος για ζωή και την παρόρμηση φαίνεται να φοβάται να αναρωτιέται και να ψάχνει απαντήσεις «Το παρόν κατατρέχει το μέλλον, παρεστώσας της συνειδήσεως». Το βιβλίο προχωρά και τα ερωτήματα που πηγάζουν δίνουν συντροφιά στη συνείδηση, οι χρονικές παρεκβάσεις δίνουν συντροφιά με τη σειρά τους σε αυτό που αποπνέει η αύρα του βιβλίου, η ηλικία δεν είναι παρά μόνο ένας μύθος που καταδικάζει τη νεότητα μέσα στα γηρατειά ή όπως το λέει ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Κάποιοι γεννιούνται μεγάλοι», είτε είναι σωματική μεγαλοσύνη είτε ακόμη νοητική. Η μουσικότητα είναι πλέον διάχυτη και προμηνύει τη σιωπή, τα νησιά, οι ναυαγοί, τα θηρία, ο ήλιος, η βροχή κάνουν την αίσθηση τους όσο προχωράει προς το τέλος το βιβλίο και μας δίνουν ήχους έντονους, συνοστισμού που φανταζόμαστε προσγειώνοντας στο επίγειο την σκέψη, βλέποντας χειροπιαστά στο φυσικό αρχίζοντας να βουλιάζουμε και να γινόμαστε οι ίδιοι ναυαγοί μέχρι να έρθει το ΕΓΩ και το ΕΣΥ να κατακλύσει «τον κόσμο μας».

Και αν ο Θησέας είναι ο νέος που προσπαθεί να κατανοήσει, και η Αριάδνη η πηγή εμπειρίας που πάλι ψάχνει τρόπο να κατανοήσει, τότε ο Πλάτωνας απαντά:

Οι ποιητές εκφράζουν τα μεγάλα και σοφά πράγματα, τα οποία οι ίδιοι δεν κατανοούν.

Ε: Τ' απλό πλευρίζει το περίπλοκο» όσον αφορά τη ζωή, την τέχνη, ποιά είναι κατά την άποψή σας η επιρροή αυτής της φράσης στην ποίηση σας;

Ευαγγελία: Το απλό είναι το θήραμα της Ποιήσεως, η οποία στην προσπάθειά της να το εξεικονίσει λούζεται στις πρωτογενείς πηγές του περίπλοκου, δηλαδή στην ανασύνταξη του χρόνου.

Έλενα: Τίποτα δεν είναι απλό μήτε δεδομένο. Πιστεύω πως η πολυπλοκότητα πλαισιώνει πάντα ό, τι ενέχει μέσα του αξία.

Η τέχνη για μένα είναι ζωή, οπότε οι σκέψεις δεν μεταπλάθονται ιδιαίτερα.

Η ποίησή μας έρχεται ν΄ αποδείξει πως απλό και περίπλοκο βρίσκουν ένα λόγο συνύπαρξης, ένα σήμα κατατεθέν. Το ένα εισχωρεί στο άλλο με αριστοτεχνία και συγκαλυμμένη πολλές φορές επιλογή λέξεων. Άλλωστε, δε δίνονται όλα στο πιάτο, αλλά έγκεινται στην ικανότητα του ανθρώπινου νου να σχηματίζει πρωτότυπες συνθέσεις και νέα γεννήματα.

Ε: Ποιές είναι οι αναλοίωτες αξίες για εσάς όσον αφορά την τέχνη;

Ευαγγελία: Αδιαμφισβήτητα το «βίωμα». Χωρίς τις «οδύνες των νυγμών» πως να επανεμφανιστείς απαλλαγμένος απ’ τις τυπικές σου διαιρέσεις. Και η Τέχνη συνιστά αυτό ακριβώς, την ανάδυση από βίαιη κατακρήμνιση.

Έλενα: Μιλώντας για κάτι ιδεατό και συνάμα σχεδόν ακατόρθωτο στην πράξη απ’ την πλειονότητα αυτών που καταπιάνονται με κάθε μορφής τέχνη, οι αξίες ενός βιρτουόζου της τέχνης θα πρέπει να είναι οι εξής. Ειλικρίνεια προς τον ίδιο του τον εαυτό αλλά και προς αυτούς στους οποίους απευθύνεται, ταπεινότητα και σύνεση ως προς τις αποφάσεις που παίρνει, σταθερότητα και υπευθυνότητα στις κινήσεις που πραγματοποιεί και στους ανθρώπους που εμπιστεύεται. Ο σεβασμός ως προς την τέχνη που υπηρετεί είναι δεδομένος, καθώς και η αγάπη μαζί με το πάθος να ζήσει, να δημιουργήσει, να προσφέρει.

Η τέχνη της ποίησης συγκεκριμένα, δεν επιδέχεται εσφαλμένες ενέργειες και παρεκκλίσεις, παρά ακέραιες προσωπικότητες οι οποίες την υποστηρίζουν με όλο τους το ποιόν και βέβαια με ανάλογη σοβαρότητα και ευλάβεια.

Ε: Πως βλέπετε το μέλλον της ποίησης στην Ελλάδα και ποιά είναι τα επόμενά σας σχέδια για την ποίηση;

Ευαγγελία: Την ποιητική αγρυπνία στην Ελλάδα δεν την παραστέκει η εγκαρτέρηση ούτε η αναγεννητική τραγικότητα, αλλά μία εφεδρική αυτοαναφορικότητα. Και αναφέρω τον όρο «εφεδρική», διότι το βάρος του «συγγραφείν» δεν διαπνέεται από ειδικούς ακροβολισμούς.

Έλενα: Είναι φανερό πως το βιβλίο και πιο συγκεκριμένα η ποίηση περνάνε μεγάλη κρίση στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα. Με μεγάλη μου λύπη συνειδητοποιώ πως, οι νέες γενιές αγνοούν την απόλαυση μιας καλής ανάγνωσης, την πνευματική λύτρωση και κάθαρση που επέρχονται στο τέλος μιας ιστορίας. Δεν είναι ανοιχτοί σε νέες βαθύτερες εναλλακτικές, παρά διαλέγουν το εύπεπτο και το επιφανειακό προκειμένου να διασκεδάσουν και όχι να ψυχαγωγηθούν. Τα δαιδαλώδη σοκάκια της ποίησης τούς απωθούν και δεν αποτελούν έναυσμα για προσωπική ανέλιξη. Παρ’ όλα αυτά, ας ολοκληρώσω με κάτι τετριμμένο «Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία».

Όσον αφορά τη δικιά μας συμβολή στην ποίηση, μετά από το έργο «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω», υπάρχει σα σκέψη ένα δεύτερο ποιητικό έργο βασισμένο στο βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη «Δυτικά της λύπης». Διάθεση υπάρχει, απλά αναζητούμε τον χρόνο και την επαφή, μιας και φέτος φοιτώ στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κι αυτό σημαίνει πως υπάρχει ένα φυσικό, μα όχι κι απροσπέλαστο εμπόδιο. Με λίγο βραδυκίνητα βήματα λοιπόν, εργαζόμαστε πάνω σ’ αυτή τη νέα ιδέα, η οποία ελπίζουμε ν’ αποτελέσει μία ευχάριστη έκπληξη για τον αναγνώστη.

Ε: Κυρία Τυμπλαλέξη, ποιά η συμβολή της διδασκαλίας στην ποιησή σας;

Ευαγγελία: Μία ερώτηση που «πονάει» αρκετά. Η συμβολή της διδασκαλίας αυτενεργεί ενίοτε καθώς τείνει αυτοματοποιημένα και δεισιδαιμονικά να αναχαιτίσει τον αυθορμητισμό. Μετά από 24 έτη διδασκαλίας δεν ήταν καθόλου εύκολο ν’ απεκδυθώ τον «διορθωτικό μανδύα». Κατέβαλα τεράστιες ωστόσο προσπάθειες, αφού εν τέλει ως Αριάδνη παραδέχομαι στη λύση του δράματος πως δεν έπραξα καθ’ όλα ορθά.

Ε: Τί θεωρείτε σημαντικό στην ποίηση και ποιά είναι τα αγαπημένα σας ποιητικά έργα;

Ευαγγελία: Σημαντικό στην Ποίηση είναι η άντληση της έννοιας της Δίκης και όχι απ’ τις δογματικές διδαχές των θρησκειών αλλά απ’ τη νομοτελειακή συμπόρευση των πάντων στη Φύση. Καβαφική η διάθεση με προσανατολισμό στα αποκηρυγμένα και η προτίμηση διανθισμένη με Ελυτικούς αναγραμματισμούς του Νεφεληγερέτη.

Έλενα: Θεωρώ σημαντικό στην ποίηση το κίνητρο και την αυτογνωσία. Όσον αφορά τα αγαπημένα μου έργα, ποτέ δεν έβρισκα μια απάντηση να με ικανοποιεί, προκειμένου να μη νιώθω πως λησμονώ κάποιο. Επομένως απλά θα πω πως διαβάζω αρκετά Σεφέρη, Ελύτη και Καρυωτάκη, χωρίς βέβαια ν’ αγνοώ τους νέους ποιητές.

Ε: Έλενα, το βιβλίο επικεντρώνεται σε δύο σκοπιές, αυτή της νιότης και της αναζήτησης και αυτή της εμπειρίας, τί επιρροή είχαν πάνω σου όλες αυτές οι εσωτερικές αναζητήσεις αλλά και οι προβληματισμοί;

Έλενα: Θέλω να σε πληροφορήσω πως δεν είναι κάτι το οποίο προέκυψε τώρα ή για χάρη του βιβλίου. Θαρρώ πως οι βαθύτεροι στοχασμοί μου ήταν και ένας λόγος που εγώ και η κυρία μου ήρθαμε πιο κοντά η μία στην άλλη, ένας λόγος που με προσέγγισε, με διάλεξε. Στη θέα ενός ανθρώπου πρόθυμου ν’ ασχοληθεί μαζί μου, να συναισθανθεί τη θέση μου και να είναι σε θέση να καταλάβει, αρχικά σάστισα. Ήμουν κάπως διστακτική για πολύ καιρό, μέχρι που σιγουρεύτηκα για τις αγνές προθέσεις αυτού του ανθρώπου και ως δια μαγείας για πρώτη φορά δέθηκα και δίχως μεγάλη δυσκολία. Με τη σύναψη αυτού του ιδιαίτερου δεσμού δε σημαίνει πως όλα μου τα προβλήματα λύθηκαν ή πως δε προέκυψαν κι άλλα, αλλά όπως και να το κάνεις όταν νιώθεις πως μπορείς να στηριχτείς σε κάποιον και να δεχθείς αυτό που απλόχερα σου δίνεται, δίχως την προσμονή ανταλλαγμάτων και γενικά δίχως δεύτερες σκέψεις, είναι μια ανακούφιση και σίγουρα ένα μεγάλο δώρο.

Ε: Τί ρόλο παίζει η νεότητα στην τέχνη; Πιστεύετε ότι η νεότητα και η εμπειρία μπορούν να συνδυαστούν;

Ευαγγελία: Η νεότητα αντιπροσωπεύει την αφέλεια ενώ η εμπειρία την πλησμονή. Συνδυασμός αναπόφευκτος, που διασώζει τον δεσμό της ενέργειας.

Έλενα: Η εμπειρία δίνει το προβάδισμα, κάνει το πρώτο βήμα και η νεότητα οφείλει ν’ αδράξει την ευκαιρία. Σίγουρα οποιοδήποτε χάσμα γενεών μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί αν υπάρχει αλληλοκατανόηση, κοινοί στόχοι και διάθεση. Απ’ αυτή τη στιγμή και μετά, οι νέοι είναι το μέλλον και οφείλουν να υπερασπιστούν κάθε μορφής ουσιαστική κι ανόθευτη τέχνη.

Ε: «Το παρόν προιωνίζεται το προσεχές;» ποιά γεγονότα σας εμπνέουν;

Ευαγγελία: Η Λύπη εστί έμπνευση μεγίστη. Περιτειχισμένος ο άνθρωπος στη μόνωσή της εσωτερικεύει την κατάνυξη της γνώσης, η οποία μεταλλάσσεται σε δημιουργική πρόθεση.

Έλενα: Βασικά θεωρώ πως κάθε γεγονός μπορεί ν’ αποτελέσει πηγή έμπνευσης για ένα ευέλικτο πνεύμα και μια ταξιδιάρα ψυχή, ανεξαρτήτου ηλικίας. Ένα έργο τέχνης προκύπτει απ’ οτιδήποτε μπορεί να σε πλημμυρίσει από έντονα συναισθήματα, παρασύροντάς σε σ’ ένα χείμαρρο έντονων και συνεχών κλωθογυρισμάτων.

Ε: Τί είναι τέχνη για εσάς και ποιός θα ήταν ο ιδανικός συνδυασμός των τεχνών μεταξύ τους κι έπειτα με τη ζωή;

Ευαγγελία: Τέχνη είναι η αποτύπωση ιλιγγιωδών ανακολουθιών. Ιδανικός συνδυασμός δεν υφίσταται, διότι τότε πρόκειται για «κονσερβοποιημένη μετακένωση». Οι Τέχνες άψογα συμπλέκονται μεταξύ τους και με τη ζωή στην υδρία της λύτρωσης.

Έλενα: Η τέχνη ανατρέφει ψυχή και χαρακτήρα, δίνει πνοή στη φαντασία και την οξυδέρκειά, περισσότερη ζωντάνια σε μια μονότονη ζωή και την ευκαιρία για λίγη λάμψη, λίγο φως. Αυτό το διάστημα πειραματίζομαι πάνω σ’ έναν ιδανικό για μένα συνδυασμό τεχνών, το musical. Εκεί μπορώ να συνδυάσω τραγούδι, χορό και θέατρο, μία σίγουρα μεγάλη πρόκληση!

Ε: Τί είναι ο κόσμος χωρίς τέχνη;

Ευαγγελία: Κόσμος χωρίς Τέχνη είναι Φύση χωρίς εναλλαγή ζωής-Θανάτου.

Έλενα: Τι είναι η ζωή δίχως έρωτα;

Ε: Ποιά η συμβολή του παρελθόντος στην τέχνη και πως οι μύθοι μπορούν να γίνουν αλήθειες;

Ευαγγελία: Το παρελθόν είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του οικοδομήματος της Τέχνης. Οι μύθοι είναι αυταπόδεικτες αλήθειες, υπάρχουν και δεν υπάρχουν, ορίζουν κι ορίζονται, φανερώνουν και φανερώνονται πίσω απ’ το αρχέγονο των προφυλάξεων κι ερμηνειών.

Έλενα: Όπως στην ιστορία διδασκόμαστε απ’ τα λάθη του παρελθόντος, έτσι και στην τέχνη. Η τέχνη είναι κάτι ζωντανό, εξού και εξελίσσεται, δε μένει στάσιμη. Ο ποιητής αφιερώνεται στον εσωτερικό του πλουτισμό, στον καλπασμό του εγώ, βασίζεται πολλές φορές στους μύθους για ν’ αναρριχηθεί σε σίγουρα μονοπάτια ή για να φωτίσει άγνωστα στη μάζα καντούνια και προσπαθεί σαν εραστής της τέχνης, να χαλεύσει την αλήθεια ή τη μισή αλήθεια, πολλές φορές.

Θα ήθελα εν τέλει να ευχαριστήσω που μου εμπιστεύτηκαν το βιβλίο τους και για τις απαντήσεις τους τις δύο ποιήτριες και τους εύχομαι ότι καλύτερο στην συγγραφική τους πορεία. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω το Bookia που για ακόμα μια φορά δίνει χώρο στην αγάπη για το βιβλίο και την πρωτοτυπία!