Γράφει: Πόπη Ξοφάκη

Το βιβλίο «Η Ζωή Απέναντι».
Η συγγραφέας Σοφία Δημοπούλου.
Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.

Στο καινούριο της μυθιστόρημα η Σοφία Δημοπούλου παίζει με τη λέξη «ζωή». Υπάρχει η Ζωή, η απέναντι γειτόνισσα, που παρατηρεί τους κεντρικούς ήρωες από μακριά αλλά επεμβαίνει καθοριστικά κι αθόρυβα στην εξέλιξη της ιστορίας. Και έπειτα, υπάρχει και η ζωή ως έννοια, ως βίωμα. Αλλιώς τη ζούνε οι ήρωές μας τη ζωή τους και διαφορετικά τη βιώνουνε μέσα τους. Είναι σαν να νιώθουν ότι κάτι τους ξεφεύγει, πως κοιτάνε τη ζωή τους από απέναντι.

Έτσι την κοιτούν τα πρόσωπα της ιστορίας του βιβλίου «Η Ζωή Απέναντι». Κάποια από αυτά προσπαθούν να αντιδράσουν, άλλα συμβιβάζονται κι αναμένουν…

Η Δάφνη ζει στη δύσκολη και σκοτεινή περίοδο της χούντας, σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας. Είναι η μοναχοκόρη ενός συντηρητικού δασκάλου και μιας συμβιβασμένης νοικοκυράς και μεγαλώνει μέσα σ’ ένα προστατευμένο περιβάλλον, απαλλαγμένο από τις επιδράσεις του καθεστώτος και της σκληρής πραγματικότητας…

…Μέχρι που στο υπόγειο διαμέρισμα από κάτω τους έρχεται μια άλλη, πολύ διαφορετική οικογένεια από τη δική της, με μια άλλη μοναχοκόρη, την Άννα. Και τότε όλα αλλάζουν. Το προστατευτικό κουκούλι, στο οποίο ήταν κλεισμένη η Δάφνη σκίζεται και τότε όλα όσα θεωρούσε η ίδια ως δεδομένα και σταθερά, μεταβάλλονται: οι οικογενειακές σχέσεις, οι ιδέες, τα συναισθήματα, τα πρότυπα, το παρόν αλλά και το μέλλον.

Οικογενειακά μυστικά έρχονται στο φως, πολιτικά απόρρητα αποκαλύπτονται και ένας υπόγειος κόσμος υφαίνεται παράλληλα με τον ορατό.

Μέσα σε μια ατμόσφαιρα καχυποψίας και φόβου, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας αγωνίζονται, ερωτεύονται, ονειρεύονται, ελπίζουν, ενηλικιώνονται και ωριμάζουν.

Την ίδια στιγμή, στο απέναντι σπίτι, η γειτόνισσα η Ζωή παρακολουθεί σιωπηλή τα πρόσωπα και επεμβαίνει ως καταλύτης στην εξέλιξη της ιστορίας. Έτσι κι αλλιώς η «ζωή» έχει την τελευταία λέξη…

Στα βιβλία σας, οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι συνήθως γυναίκες. Είναι τυχαίο ή για μια γυναίκα συγγραφέα είναι πιο οικείο να πλάσει έναν ήρωα του ίδιου φύλου;

Αν και στο δεύτερο, αλλά και σ’ αυτό το τελευταίο μου βιβλίο υπάρχουν ανδρικοί κεντρικοί χαρακτήρες, όπως αυτός του συντηρητικού δάσκαλου Ευάγγελου Μητρόπουλου, παρ’ όλ’ αυτά,  η επιλογή του γυναικείου φύλου για τον κεντρικό μου ήρωα έγινε γιατί ήθελα να πω αυτή τη συγκεκριμένη ιστορία. Αν αντί για την Άννα ή τη Δάφνη έβαζα έναν άνδρα, η ιστορία ίσως να είχε άλλη τροπή. Η ανδρική ψυχοσύνθεση μου είναι πολύ οικεία, διότι έχω μεγαλώσει σε ένα σπίτι όπου κυριαρχούσε πάντα το ανδρικό φύλο. Η επιλογή του φύλου έγινε για να εξυπηρετηθεί η μυθοπλασία μου.

Συστήστε μας τις τρεις ηρωίδες του καινούριου σας μυθιστορήματος.

Η Άννα είναι νέα, αγωνίστρια, φιλελεύθερη, τολμηρή, ανοιχτή στη ζωή. Παλεύει για τις ιδέες της, έχει ισχυρές αξίες και όραμα. Η Δάφνη είναι παιδί θαρραλέο, με τσαγανό, τόσο ώστε γίνεται κάποιες φορές απείθαρχη και με τη συμπεριφορά της μπλέκει τα πράγματα.  Η Ζωή στον αντίποδα, είναι κλειστή, σχεδόν απομονωμένη, συμβιβασμένη με ένα κατεστημένο που το υπηρετεί μέχρι το τέλος. Δεν παίρνει μεγάλο μέρος στη ροή της μυθοπλασίας, ο ρόλος της όμως είναι καθοριστικός στην εξέλιξη των πραγμάτων.

Οι ήρωές σας ζουν την περίοδο της Χούντας στην Αθήνα. Είναι οι εποχές που μας υπαγορεύουν να λειτουργούμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο ή είμαστε εμείς που φέρουμε τη μεγαλύτερη ευθύνη για το πώς θα πώς ζούμε τη ζωή μας;

Αυτή είναι και η κεντρική ιδέα του βιβλίου, πως χρέος μας είναι να καθόμαστε στο τιμόνι της ζωής μας, να έχουμε όνειρα και να παλεύουμε γι’ αυτά, κρατώντας ψηλά το ηθικό μας φρόνημα. Εμείς είμαστε οι μικροί ναυτίλοι της ζωής μας.

Ποια είναι τα δομικά συστατικά που πρέπει να διαθέτει κανείς για να μην ζει τη ζωή του από… απέναντι, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες της εκάστοτε εποχής;

Να έχει τόλμη, επιμονή και ελπίδα, να μην φοβάται να μπει στο ποτάμι της ζωής του και να ταξιδέψει στα νερά , όσο θολά και να είναι, απολαμβάνοντας ετούτο το ταξίδι. Γιατί ό,τι μετράει, είναι αυτό ακριβώς το ταξίδι και οι εμπειρίες που μας χαρίζει . Οι δυσκολίες πάντα υπάρχουν. Στο χέρι μας είναι να τις μετατρέψουμε σε ευκαιρία να γίνουμε λιγάκι πιο σοφοί.

Γράψτε μας μια φράση από το βιβλίο που σας αντιπροσωπεύει 100% και εξηγείστε μας το γιατί.

Στη σελίδα 211 υπάρχει η φράση: «Πρέπει κανείς να είναι έτοιμος να αναθεωρήσει τα πάντα. Η ζωή δεν αγαπά τους πεισματάρηδες. Αγαπά αυτούς που αφήνονται να την ακολουθήσουν στις αλλαγές της». Αυτή είναι και η δική μου αντίληψη για τη ζωή. Να είμαστε πάντα έτοιμοι να αλλάξουμε τα σχέδιά μας και να προσεγγίσουμε τα όνειρά μας από άλλο δρόμο. Να δεχόμαστε πως όλα γύρω μας εξελίσσονται και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στο καινούριο. Ζωή δεν είναι αυτό που σχεδιάζουμε, είναι αυτό που μας συμβαίνει.

Ποιο βιβλίο θα θέλατε να έχετε γράψει εσείς και γιατί;

Είναι πολλά τα βιβλία που θαύμασα. Ένα από αυτά είναι το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρελ. Έχω θαυμάσει την «ψιλοβελονιά» με την οποία έχει κεντήσει ο συγγραφέας τους χαρακτήρες, την ποιητική γλώσσα που χρησιμοποιεί και τις εικόνες που έχει με το λόγο του ζωγραφίσει. Λεπτοδουλεμένο και ευφυές.

Ο τίτλος του προηγούμενου βιβλίου σας Σε σωστή ώρα Νυχτώνει είναι στίχος από ποίημα της Κικής Δημουλά. Στο καινούριο σας μυθιστόρημα Η Ζωή Απέναντι κάνετε πολλές φορές αναφορές στον Ελύτη.  Είναι ξεκάθαρο ότι αγαπάτε πολύ την ποίηση. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος της στη ζωή μας, ιδιαίτερα τις δύσκολες περιόδους που διανύουμε;

Πράγματι, αγαπώ πολύ  την ποίηση και σε όλα τα βιβλία μου έχω ποιητικές «νησίδες». Εξάλλου κι εγώ άρχισα τη συγγραφική μου ενασχόληση γράφοντας ποιήματα και ακόμα γράφω. Η ποίηση θεωρώ πως είναι μια πολύ απαιτητική μορφή τέχνης. Εκπέμπει συμπυκνωμένες σκέψεις, λυτρώνοντας τους αναγνώστες από το δικό τους ανέκφραστο συναίσθημα. Ο λυτρωτικός αυτός ρόλος της ποίησης και η αναγνωστική αισθητική απόλαυση που προσφέρει, είναι πολύ σημαντικά, ειδικά αυτή τη δύσκολη συγκυρία.

Έχοντας διαβάσει και τα τέσσερα βιβλία σας αισθάνομαι ότι το τελευταίο σας αποτελεί το αποκορύφωμα της ωριμότητας. Θεωρείτε ότι αυτό οφείλεται στην δική σας ωριμότητα ως ανθρώπου ή η συγγραφή από μόνη της οδηγεί στην ωρίμανση της γραφής;

Η συγγραφή είναι μια μορφή τέχνης και σαν τέτοια εξελίσσεται συνεχώς. Επιπλέον μεγαλώνοντας κι εγώ η ίδια αλλάζω, ίσως μεγαλώνει  λίγο η οπτική μου γωνία. Η ματιά μου απλώνεται πια σε πράγματα που πριν περνούσαν απαρατήρητα. Είναι αυτό ίδιο των μεγαλύτερων ηλικιών νομίζω. 

Οι ήρωές σας είναι τόσο αληθινοί και πλήρεις και που μοιάζει σαν να έχετε ζήσει εσείς τις ζωές τους. Τι σας βοήθησε ώστε να έχετε τόσο οικείους και «πραγματικούς» χαρακτήρες;

Παρατηρώ πολύ τους ανθρώπους, ψάχνω να αιτιολογήσω κάθε φορά τις πράξεις τους. Μελετάω τις αντιδράσεις των ανθρώπων γύρω μου και προσπαθώ να μπω στη δική τους θέση, να δω πώς εγώ θα αντιδρούσα σε ανάλογη περίπτωση. Δεν αγαπώ τους σούπερ ήρωες. Προτιμώ ανθρώπους που έχουν τις καλές και τις κακές πλευρές τους, όπως όλοι μας άλλωστε.