Ο προοδευτικός λόγος, ο αριστερός λόγος, ήταν πάντα δημιουργικός· λόγος που προέβλεπε, λόγος που σχεδίαζε.

Ο προοδευτικός λόγος είναι λόγος που αφορά το μέλλον. Αντιπαρατίθεται, έτσι, σε δύο νοοτροπίες.
Η μια καλλιεργεί την κοινωνική απαισιοδοξία υποστηρίζοντας ότι, σ\' έναν κόσμο όπου ήδη τα πράγματα πηγαίνουν άσχημα, η κατάσταση θα επιδεινώνεται όλο και περισσότερο, γιατί οι δυνάμεις του διεθνούς κεφαλαίου καθορίζουν χωρίς αντίλογο το παιχνίδι. Η άλλη υποστηρίζει ότι οι μηχανισμοί της αγοράς είναι το καθοριστικό στοιχείο για την εξέλιξη· ο αυτόματος πιλότος της αγοράς είναι εκείνος που κυρίως εγγυάται το καλύτερο αύριο. Και οι δύο αυτές νοοτροπίες αποκλείουν την πιθανότητα να δημιουργηθεί μια σχέση με το μέλλον που θα καθορίζεται από τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες της κοινωνίας· δεν επιτρέπουν την ελπίδα. Η ελπίδα όμως είναι το κύριο συστατικό της προοδευτικής ιδεολογίας. Τα όσα συμβαίνουν δεν απορρέουν από μη αναστρέψιμες νομοτέλειες. Ο πολίτης έχει και άλλη διέξοδο από την παραίτηση και την υποταγή.