Εγώ και μερικές φίλες μου - Αλεξάνδρα Μυλωνά

Η Αλεξάνδρα και οι 27 φίλες της
Λέγεται ότι ο Οκταβιανός, πρώτος ρωμαίος
αυτοκράτορας (από 27 π.Χ. ως 14 μ.Χ.), την
ώρα που εξέπνεε στράφηκε στους φίλους του,
να ρωτήσει εάν είχε παίξει καλά τον ρόλο του
«στη σκηνή της ζωής» (mimum vitae). Αμέ-
σως μετά, απαγγέλλοντας τον συνήθη επίλογο
των ελληνιστικών κωμωδιών, τους κάλεσε να
χειροκροτήσουν την έξοδό του –«τω παιγνίω
δότε κρότον και πάντες ημάς μετά χαράς παρα-
πέμψατε»! Για το τέλος της τελευταίας συζύ-
γου του, της Λιβίας, δεν έχουν παραδοθεί ανά-
λογες λεπτομέρειες. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι
διέπρεψε σε δηλητηριώδεις σκηνοθεσίες, που
παρέκαμψαν πολλούς διαδόχους και οδήγη-
σαν στον θρόνο τον Νέρωνα.
Ίσως η πιο σημαντική από τις πολυσυζη-
τημένες διαφορές ανδρών-γυναικών να έγκει-
ται εκεί: ότι οι άνδρες βλέπουν τη ζωή σαν
θέατρο, ενώ οι γυναίκες το θέατρο σαν ζωή.
Εκτός από το να εξηγεί την όποια ευσυ-
γκινησία των γυναικών, αυτό, εξηγεί, ενδεχο-
μένως, και την πρωτοβουλία της Αλεξάνδρας
Μυλωνά: να πάρει τη φόρμα των σύντομων
θεατρικών μονολόγων και να τη μετατρέψει
σε φωνές αληθινών γυναικών. Έτσι κι αλλιώς,
τυπωμένοι σε καθημερινή εφημερίδα (με μία
μόνο εξαίρεση, στο τέλος, που επιβεβαιώνει
τη γνήσια θεατρική τους ταυτότητα), οι μονό-
λογοι έχουν κάτι από χρονογράφημα και κάτι
από άμεσο, δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Άλλο-
τε εκμυστηρεύσεις απελπισίας κι άλλοτε
αυτάρεσκες ομολογίες εγκλήματος, άλλοτε
εχέμυθες καταγραφές σε ημερολόγιο κι άλλο-
τε άνοιγμα καρδιάς σε φίλη, συνιστούν απο-
λύτως πραγματικές συνθήκες γυναικείας
ζωής: δουλειά, νοικοκυριό, εξαρτήσεις από
οικογένεια και προετοιμασίες για ανανεωμέ-
νες εξαρτήσεις από την οικογένεια που οι
ίδιες θα δημιουργήσουν, άγχος για κάποια
παραπανίσια κιλά, πίκρα για το περίσσευμα
τρυφερότητας που ο σύζυγος ή ο εραστής δεν
εννοούν να δείξουν, μέριμνα για παιδιά που
θα εκπληρώσουν ό,τι έχουν στερηθεί οι μάνες
ή για παιδιά που πρέπει να απολαύσουν όσα
τα κοινωνικά στερεότυπα επιβάλλουν στις
μάνες να προσφέρουν στα παιδιά τους –έστω
κι αν αυτά δεν τα χρειάζονται ή οι μάνες δεν
την εννοούν έτσι την προσφορά.
Ένα αμάλγαμα φωνών απολύτως θεα-
τρικό –δηλαδή απολύτως αυθεντικό– το οποίο
αναδεικνύει μεγάλο φάσμα των αφανών σταυ -
ρών που κουβαλούν οι γυναίκες της σημερι-
νής Ελλάδας, ημεδαπές ή αλλοδαπές. Συχνά
συγκινητικό, ενίοτε εύθυμο και πάντα ολοζώ-
ντανο απαιτεί, σχεδόν χορωδιακά, ό,τι μία από
τις φωνές ζητά με παρρησία από τη συγγρα-
φέα: «Μη με κρίνεις αυστηρά…Μη φάω ήττα
κι από σένα. Γυναίκα είσαι, ξέρεις. Καταλα-
βαίνεις…»
Και ως άνδρας μπορεί κανείς, ίσως, να
καταλάβει. Να καταλάβει την ιδιότυπη δυστυ-
χία που, παρά τους εκδημοκρατισμούς και τις
ισότητες της εποχής μας, δεν έχει πάψει να
δυναστεύει κάθε γυναίκα χωριστά.
«Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιά-
ζουν μεταξύ τους, κάθε δυστυχισμένη οικογέ-
νεια είναι δυστυχισμένη με τον τρόπο της»,
έγραφε ο Τολστόι, αρχίζοντας να παρουσιάζει
την ιδιότυπη δυστυχία της κυρίας Καρένινα.
Με τα βιβλία συμβαίνει το αντίθετο: όλα τα
κακά βιβλία μοιάζουν μεταξύ τους, κάθε καλό
βιβλίο είναι καλό με τον τρόπο του.
Πέτρος Μαρτινίδης
(Ιούλιος 2009)