Ο "Σοφιστής" ανήκει στα έργα της τρίτης περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Επανεξετάζει τη θεωρία των ιδεών αναιρώντας τον ελεατικό μονισμό. Οι ιδέες εμπλουτίζονται με στοιχεία που είναι απότοκα του συνδυασμού τους.

Επιχειρεί μια νέα διαπραγμάτευση της τέχνης και υπερασπίζεται την ύπαρξη του ψεύδους αντιτιθέμενος στους ελεάτες. Βρίσκει έτσι το δρόμο να εκθέσει το "πραγματικό", κατ\' αυτόν, περιεχόμενο της σοφιστικής.

Διατυπώνει μια συσχετική αντίληψη του "μη όντος", με την έννοια του "θατέρου", αυτού δηλαδή που είναι διαφορετικό του όντος κι όχι ανύπαρκτο.

Η έννοια αυτή συμβάλλει στην ανάλυση της αρνητικής κατηγόρησης και του ψεύδους, το οποίο πλέον αποκτά σημασιακό περιεχόμενο.

Το "μη ον" υφίσταται μ’ έναν τρόπο, διαφορετικά δεν υπάρχει ψέμα ούτε είδωλο της τέχνης και ο σοφιστής λέγει μόνο την αλήθεια.

Τέλος, ξεκολλά το ον από τη μακάρια ακινησία του και φαίνεται να προβαίνει απ’ το στατικό στο δυναμικό ιδεαλισμό.