Ο αγαπημένος Κουμπάτης γράφει ιστορία με αυτό του το μυθιστόρημα. Άγνωστες πτυχές της ιστορίας του ελληνισμού της Μικράς Ασίας ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα με τη μοίρα των ανθρώπων αυτών που ενώ έζησαν το όνειρο της μητέρας πατρίδας έμελε να ζήσουν την αδιαφορία της. Παρόλο που είναι φτωχό στην πλοκή του, ο παππούς γοητεύει με τις διηγήσεις του και την κριτική του στάση απέναντι στα γεγονότα και οι λοιποί ήρωες με τη στωικότητα και ταυτόχρονα το δυναμισμό που επιδεικνύουν στο στήσιμο της νέας τους ζωής. Ταυτόχρονα γνωρίζουμε από κοντά τις ανθρώπινες σχέσεις Ελλήνων, Τούρκων και Αρμενίων και πώς αυτές καρατομούνται στο βωμό του εθνικισμού και των βλέψεων των μεγάλων δυνάμεων στο παιχνίδι της διαπλοκής για το μοίρασμα του εθνικού πλούτου της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Μια οικογένεια επιφανών αστών, ξεριζωμένη από την Κρήτη εξαιτίας του Μαύρου 1897, καταφεύγει στη Σμύρνη κι αρχίζει να δημιουργεί από το μηδέν. Η ιστορία ξετυλίγεται με αφορμή τον νέο διωγμό που υπέστη η οικογένεια το 1922 και τις εικόνες και τις πληροφορίες που συγκέντρωσε ο ο εγγονός της οικογένειας. Όσοι επέζησαν από τη σφαγή μετά από πολύμηνο ταξίδι εγκαταστάθηκαν στο Ηράκλειο της Κρήτης και άρχισαν να στήνονται και πάλι στα πόδια τους.

Σαν πλοκή και σαν ιστορία δεν έχουμε ανατροπές. Η οικογένεια ξεκινάει από την Κρήτη, διώκονται ένεκα η κακή συμπεριφορά των Τούρκων, ζουν στη Σμύρνη, μεγαλουργούν, καταστρέφονται στη Σμύρνη, όπου χάνονται μεταξύ τους, όσοι γλύτωσαν επιστρέφουν στο Ηράκλειο και κάποια στιγμή, όταν ηρεμούν τα πράγματα, αρχίζουν να αναζητούν τους χαμένους συγγενείς, που καποιους τους βρίσκουν. Πολύ καλή η επιλογή των εναλλακτικών σκηνών (από το τότε μέσω των αφηγήσεων του παππού και αργότερα του πατέρα στο σήμερα μέσα από τα μάτια του εγγονού) που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και ο τρόπος καταγραφής και απόδοσης των δυσκολιών που έζησαν όλοι οι πρόσφυγες το 1922, τα ήθη και τα έθιμά τους, η γλώσσα τους, οι ιδιωματισμοί, η νοοτροπία.

Πέραν αυτών όμως υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες από τον ενετοτουρκικό πόλεμο μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή που αποδίδονται μεν λιτά και συνοπτικά και με τη μορφή των αφηγήσεων και των συζητήσεων δεν κουράζουν, είναι πολλές όμως για τον αναγνώστη κι επιπλέον στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται εκτενής ιστορικός πίνακας των γεγονότων και της ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία που εγώ προσωπικά παρέλειψα, όντας πλήρως ενημερωμένος και καταρτισμένος ήδη από την αφήγηση της ιστορίας του βιβλίου. Ένα άλλο στοιχείο που δε μου άρεσε ήταν η συνεχής και έντονη υποστήριξη από τον συγγραφέα ότι είχαμε μεγαλεία και άνεση και ευμάρεια κλπ. όμως μας τα πήραν, τα χάσαμε, τα αναπολούμε ("Γιατί απ' το 1897 μέχρι και το 1922 οι πρόγονοί μας γνώρισαν από μέσα τρεις εκατονταετίες γεμάτες δυστυχίες πολλές και λίγες στιγμές ευτυχισμένες", σελ. 37). Ήταν πολλές και πολύ έντονες αυτές οι συναισθηματικές εξάρσεις, τις οποίες κατανοώ και σέβομαι, όμως ειλικρινά το βιβλίο καταγράφει το χρονικό μιας οικογένειας προσφύγων, οπότε και μόνο η περιγραφή των περιπετειών τους και το ιστορικό τους υπόβαθρο είναι ικανά να δείξουν στον αναγνώστη το μέγεθος της απώλειας.