Ανδρέας Φιλιππόπουλος-Μιχαλόπουλος-Το βιβλίο του νερού-Εκδόσεις Θίνες

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Το νερό είναι πηγή ζωής και δημιουργίας και ο άνθρωπος υποχρεούται να το προσέχει και να το σέβεται όπως την ύπαρξη του. Το νερό έχει γίνει έμπνευση συγγραφέων και εικαστικών για να συνειδητοποιήσουμε έμμεσα ή άμεσα τη διαχρονική του αξία. Από το πολύτιμο αυτό αγαθό εμπνεύστηκε και ο συγγραφέας αλλά και φωτογράφος Ανδρέας Φιλιππόπουλος-Μιχαλόπουλος ο οποίος ζει ανάμεσα στο Λονδίνο και τη Βενετία. Γνωρίζοντας από το βιογραφικό του πως είναι καθηγητής θεωρίας και δικαίου, δεν περίμενα ότι θα βρω ένα τόσο ξεχωριστό βιβλίο. Μια πολύ ιδιαίτερη έκδοση που όποιος το αγγίξει, σίγουρα θα το ξεφυλλίσει. Μετά καθώς θα διαβάσει το οπισθόφυλλο, θα παραξενευτεί περισσότερο για τα μικρά αυτά διηγήματα.«Mε το που έστηνε λοιπόν τους τοίχους κι άρχιζαν τα δωμάτια να ζεσταίνονται, να γίνονται λίγο πιο ανθρώπινα, έπαιρνε και ξέσκιζε τα κτίρια προκειμένου ν’ ανοίξει παράθυρα, μεγάλα ή μικρά, σχισμές ή χάσματα, που τ’ άφηνε ορθάνοιχτα, έτσι ώστε το ηλιάστραφτο νερό να ορμάει μέσα. Και το έξω πλημμύριζε το μέσα με αγκαλιές κυμάτων, φαρδιά δώματα νερού που άφριζαν καθώς κατάπιναν τα κτίρια». Και στο τέλος θα το αγοράσει διαπιστώνοντας πως είναι γεμάτα Ποίηση και λυρισμό. Ο αναγνώστης νιώθει πως παρασύρεται βουτώντας στο άπλετο νερό με τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν. Από τη σταγόνα της βρύσης μέχρι την αχανή θάλασσα, ο συγγραφέας δίνει την αξία στο νερό που του πρέπει. Το καθένα διαβάζεται με μια ανάσα, τόσο σύντομα, ακούγοντας τα διάφορα πρόσωπα να συνομιλούν και άλλα να μονολογούν. Πιστεύω πως πέταξε όλα τα άχρηστα που συγκεντρώνει ο κάθε συγγραφέας προκειμένου να γράψει το βιβλίο του. Μέχρι να μείνει η καθεαυτή ουσία που εξαρχής είχε εμπνευστεί να δωρίσει στους αναγνώστες του, ώστε να του δείξει μια άλλη λογοτεχνία. Ο χρόνος, τα σχήματα, οι κινήσεις, οι αποστάσεις, τα μεγέθη, οι αισθήσεις θαρρείς πως γίνονται εργαλεία που ο συγγραφέας κινεί στα χέρια του με ευχέρεια, για να μας κάνει πιο ονειρικό το ταξίδι. Το έχουν αυτό το ξεχωριστό στη γραφή τους κάποιοι νέοι συγγραφείς. Όσο μικρό είναι το βιβλίο του νερού, που νομίζεις ότι θα το διαβάσεις σε δυο-τρεις ώρες, χρειάζεται διπλές αναγνώσεις για να το κατανοήσεις και να ταυτιστείς με τη ματιά του συγγραφέα. Ιδιαίτερα αν είσαι συνηθισμένος σε μια άλλη γραφή. Οικονομία λόγου; Όπως και να γράφουν, είναι κάτι νέο στον χώρο των Ελληνικών γραμμάτων που πρέπει να καλωσορίσουμε και να αγκαλιάζουμε. Οι φωτογραφίες συνομιλούν μαζί του αλλά δεν κατάλαβα αν προηγείται η φωτογραφία από τα κείμενα. Συνήθως υπάρχουν δυο πρόσωπα που συνεργάζονται, ο συγγραφέας και ο εικαστικός. Που ο ένας εμπνέεται από την τέχνη του άλλου. Είναι αξιοπερίεργο πως τα κατάφερε και τον συγχαίρω. Οκτώ φωτογραφίες νερού εκτός της μιας ποιητικής του εξωφύλλου, που δείχνει μια πλημμυρισμένη είσοδο από νερό, δημιουργεί μια ονειρική ατμόσφαιρα στο τι θα ακολουθήσει. Εντύπωση μου έκανε η προσέγγιση που έκανε στο προσφυγικό και τους μετανάστες και θέλω να σας παραθέσω την παράγραφο για να καταλάβετε το είδος γραφής του: «Έβλεπε συχνά τέτοιους σίφουνες να φτάνουν στο σπίτι μέσα απ’ το νερό. Όχι αερικά. Άντρες και γυναίκες και πολλά παιδιά. Βέβαια οι μύες τους ήταν όλοι φαγωμένοι, τα σκουλαρίκια τους προ πολλού πουλημένα και τα μάτια τους κόκκινα μετά από ώρες, ίσως και μέρες, πάλης με το πέλαγος». Σε άλλο διήγημα, συναντούμε φύκια, ψαράκια, πέτρες στον βυθό, πράσινο και χρυσό που προσκαλούν τον πρωταγωνιστή να βυθιστεί στο νερό. Ακόμη μια γυναίκα που εξοικονομεί στον κουμπαρά της χούφτες νερού, που γίνεται αλμυρή θάλασσα το καλοκαίρι, στο διήγημα «Διακοπές», ενώ άλλος μαζεύει και φυλάσσει κρυφά κομμάτια άμμου που θα διαβάσουμε στο διήγημα «Ο συλλέκτης». Σαν να έχουν αγωνία και να προσπαθούν να τα αποθηκεύσουν σε πιθάρι για να τα έχουν σε περίπτωση λειψιδρίας. Πολλά μηνύματα περνούν αρκεί ο αναγνώστης να είναι συγκεντρωμένος στη κάθε του λέξη. Όσο καθημερινή να είναι αυτή η λέξη, κρύβεται από πίσω μια αιτία που γράφτηκε. Για ένα μικρό βιβλίο 69 σελίδων δεν θα μπορούσα να γράψω περισσότερα. Δεν μπορώ όμως να μη συγχαρώ τις εκδόσεις Θίνες και την εκδότρια Ζιζή Σαλιμπά για τη χειροποίητη βιβλιοδεσία, που έχω χρόνια να πιάσω στα χέρια μου, καθώς και τον επιμελητή Φοίβο Ι. Πιομπίνο. Καλοτάξιδο να είναι!