Διονύσης Τεμπονέρας-Ο Αύγαγρος-εκδόσεις Θίνες

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Πήδηξε ο αίγαγρος και στάθηκε σε μια ψηλή κορφή. Στητός και ρουθουνίζοντας κοιτάζει τον κάμπο και αφουγκράζεται πριν άλλο σκίρτημα σε άλλη κορφή τον πάει. Τα μάτια του λάμπουν σαν κρύσταλλα και μοιάζουν με μάτια αετού, ή ανθρώπου που μέγας οίστρος τον κατέχει. Το τρίχωμα του είναι στιλπνό και ανάμεσα στα πισινά του πόδια, πίσω και κάτω από το σουβλερό κεντρί του, βαρείς οι ογκώδεις όρχεις του κουνάνε σαν σήμαντρα μιας τηλαυγούς, μιας απολύτου ορθοδοξίας.

Εμπνεύστηκε ο Διονύσης Τεμπονέρας από το ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου, που υμνεί τους ανθρώπους που διατηρούν την προσωπική τους ελευθερία, και παραμερίζουν όλες τις προσφερόμενες ευκολίες και τα θέλγητρα της σύγχρονης πολιτείας. «Πάντρεψε» τον αίγαγρο, που συμβολίζει τον ανεξάρτητο άνθρωπο και αναγνωρίζει πως όσα του προσφέρει η κοινωνία, του δίνονται με ανταλλάγματα, όχι μικρά, συνήθως, με τον ήρωα του. Ο σύγχρονος κόσμος επιθυμεί να συντρίψει την προσωπικότητα του αλλά και να περιορίσει ασφυκτικά τις ελευθερίες του. Αξίζει αλήθεια αυτή η ανταλλαγή; Το να ανήκει κάπου, μπαίνοντας σε καλούπια που αυτός ποτέ δεν ήθελε για τον εαυτό του; Με το πρώτο του βιβλίο ο συγγραφέας έκανε μια μαχητική είσοδο στον χώρο των γραμμάτων. Όπως θα λέγαμε, χώνει το μαχαίρι στην πληγή και την κουλαντρίζει γιατί ως νέος άνθρωπος επιδιώκει να καταφέρει και να βγάλει τα αποστήματα που ταλαιπωρούν την κοινωνία αλλά και τους πολίτες της. Θα τα καταφέρει; Θα το διαπιστώσετε στο τέλος της ανάγνωσης. Με θέματα αυτογνωσίας του ρατσισμού, της ξενοφοβίας αλλά και της ελευθερίας του ατόμου ασχολείται. Θέματα που κανείς δεν παραδέχεται ότι τον κατατρέχουν και κλείνει τα μάτια γιατί δεν μπορεί να τα αντιμετωπίσει. Με έπεισε να το διαβάσω περισσότερο όταν πρόσεξα το βιογραφικό του σημείωμα και δεν το μετάνιωσα να το ξεκινήσω. Σπούδασε Νομική και Πολιτιστική Διαχείριση και εργάστηκε ως δικηγόρος. Μέχρι που αποφάσισε να τα τινάξει όλα στον αέρα και να ακολουθήσει τα πάθη του, τη συγγραφή και τη μουσική. Είναι μεγάλο ανθρώπινο αγαθό να έχεις δύναμη να είσαι ελεύθερος. Μόνο που ο συγγραφέας θέλησε να νιώσει πραγματικά ελεύθερος, τον «ζήλεψα» και με κέρδισε. Για τους περισσότερους, το να τα πετάξεις όλα στον αέρα είναι τρέλα. Ο Διονύσης Τεμπονέρας μας συστήνει μέσα στο βιβλίο του, τον ήρωα του, Λίαμ-Ράμι αλλά και τον Αίγαγρο. Αλλά και τον Φραγκούλη, τον Ιάσονα, τη Νάντια, τη Βαλίτα, τον Στέφανο και πολλούς άλλους που έχουν τον ρόλο τους και πεισμώνουν τον Λίαμ για να ανεβεί πιο ψηλά. Όπως τον Αίγαγρο.

Λίγα λόγια για την υπόθεση: «Τέλος της άνοιξης του 1967. Η ένταση κλιμακώνεται στη Χερσόνησο του Σινά και τα τανκς των Συνταγματαρχών έχουν ήδη κατέβει στους δρόμους της Αθήνας. Ο Λίαμ γεννιέται μέσα σ’ ένα γκαζάδικο που θαλασσοδερνόταν και κατευθυνόταν σ’ ένα μικρό νησί, ένα βράχο χαμένο μέσα στο γαλάζιο, όπου τους περίμενε ένα σπίτι λευκό με μπλε παραθυρόφυλλα, όπως χαρακτηριστικά γράφει και μας ταξιδεύει. Ανοίγει για πρώτη φορά τα μάτια του και αντικρίζει το νησί, έναν τόπο ξένο για εκείνον. Παιδί μιας οικογένειας διωγμένης από τον τόπο των ταραχών, ένα παιδί που γεννιέται στη μέση του πουθενά, χωρίς ξεκάθαρη πατρίδα να ακουμπήσει, ένα παιδί που φέρει τη διαφορετικότητα όχι μόνο στην παράξενη μείξη της καταγωγής του αλλά και στο μελαψό χρώμα του. Η μάνα του κατάγεται από τον ιρλανδικό βορρά, ο πατέρας του από τον νότιο Λίβανο. Προφασίζονται πως από το νησί έχει κάποια ρίζα ο προπάππους. Ήταν αλήθεια; Μήπως αναζητούσαν απάγγειο για να στεριώσουν;. Ο Λίαμ-Ραμί, με τα δυο ονόματά του να δηλώνει τις καταγωγές του, δεν θα γίνει αποδεκτός στη μικρή, κλειστή κοινότητα του νησιού. Είναι ένα παιδί διαφορετικό από τα άλλα, μαυριδερό, με ιδιαίτερη προφορά. Με κάθε ευκαιρία οι συνομήλικοί του στο νησί και οι μεγαλύτεροι θα του θυμίζουν πως μια βασική αρχή της επιβίωσης των ομάδων, είναι η ομοιομορφία γιατί ο διαφορετικός είναι πάντα μια απειλή για την πολύτιμη συνοχή της. Έτσι, όταν βρίσκεται με τον Αίγαγρο, νιώθει μια έλξη, είναι και οι δυο μοναχικοί και αλλιώτικοι και δεν μπορούν να συμβιώνουν με το σύνολο. Από κει και πέρα ο Λίαμ θα πηδά από βράχο σε βράχο, όλο και ψηλότερα, προκειμένου να φτάσει μια κορυφή που συνεχώς απομακρύνεται προκαλώντας τον για νέα προσπάθεια. Κάποια στιγμή αναγκάζονται να φύγουν από το νησί και με έναν σάλτο βρίσκονται στην εποχή της Μεταπολίτευσης και στην Αθήνα..». Η εφηβεία του σημαδεύτηκε από ροκάδες, συναυλίες και πειρατικά ραδιόφωνα. Το ατύχημα στο Τσερνομπίλ σοκάρει την ανθρωπότητα. Μεγάλη Βρεττανία, Αμερική, όπου οι Δίδυμοι Πύργοι καταρρέουν δίπλα του.Το μόνο που δεν αλλάζει ποτέ στη ζωή του Λίαμ είναι η ανάγκη του να ανακαλύψει τη θέση του στον κόσμο. Την ανακαλύπτει τη θέση του στον κόσμο; Πολεμά με τον εαυτό του για να τα καταφέρει; Ζει όλο τον ρατσισμό, τις διαφορετικές κουλτούρες των γονιών του και αγωνίζεται να μείνει σταθερός στις ιδέες του, παρά που τα προσόντα του είναι τόσα πολλά. Οι παρέες, οι γνωριμίες των ανθρώπων τον βοηθούν να γίνουν τα επιτυχημένα άλματα εκείνα που θα τον βοηθήσουν να φτάσει στην κορυφή. Είναι λοιπόν ευτυχισμένος που κατέκτησε τον κόσμο ή ήταν ένα γινάτι για να αποδείξει ότι αξίζει; Όταν έγινε πλούσιος και πετυχημένος, όλοι τον σεβόντουσαν, ακόμη θα του έδιναν την ελληνική υπηκοότητα. Τι υποκρισία! Ένα δυνατό μυθιστόρημα που μπορεί ο αναγνώστης να το χαρακτηρίσει και πολιτικό αλλά και αυτογνωσίας. Πολιτικό γιατί μιλά για ιστορικοπολιτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, αφήνει να φανεί η άποψή του για τα τεκταινόμενα γύρω του, μας γνωρίζει τη ζωή προσώπων που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην πλοκή, για κινήματα ειρήνης και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αλλά και για τα χρόνια της οικονομικής κρίσης που έπληξαν την Ελλάδα. Αυτογνωσίας γιατί μας ζητά να απαντήσουμε στα ερωτήματα αν ο σύγχρονος άνθρωπος είναι έτοιμος να σπάσει τις αλυσίδες του, αν μπορεί να ζήσει πραγματικά ελεύθερα κι αν μπορεί να αντιμετωπίσει τις αλήθειες της ζωής. Γράφει με τη γλώσσα του σύγχρονου ανθρώπου, πιάνει τον παλμό και τις ανησυχίες του αλλά και θυμίζει παράλληλα σε όλους εμάς τα γεγονότα που έζησε ο Λίαμ που ζήσαμε έντονα, λίγο ή πολύ. Ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση, με έναν υπέροχο κύριο Αίγαγρο στο εξώφυλλο, που τον φιλοτέχνησε η Μελισσάνθη Ζαλιμπά, με κατατοπιστικές επεξηγήσεις στο τέλος του βιβλίου.Τσάκισα πολλές σελίδες που μου άρεσαν μέσα σ’ αυτό το μυθιστόρημα των 342 σελίδων. Ευνόητο ότι είναι πρακτικά αδύνατο. Διάλεξα κάποιες από τις πολλές φράσεις για να σας παροτρύνω να το διαβάσετε να το διαβάσετε, ευχόμενη να είναι καλοτάξιδο:

«Το μίσος γεννιέται από την απουσία της αγάπης»

«Ο χειρισμός των ανθρώπων γίνεται μόνο μέσω του φόβου και της ελπίδας »

Νάντια: «Ξέρεις πόσες πυρηνικές δοκιμές έχουν γίνει μέχρι σήμερα; Δυο χιλιάδες βόμβες έχουν ρίξει. Πάνω μας τις έχουν ρίξει Λίαμ. Γιατί δεν πάει το εργοστάσιο κοντά στην οικογένεια του, αυτός που αποφασίζει, όποιος κι αν είναι αυτός. Γιατί δεν δοκιμάζει τα πυρηνικά πάνω στους αγαπημένους του, μου λες;»

«Κανείς δεν με πρόσεχε. Κανείς δεν νοιαζόταν αν ήμουν ξένος. Για να κάνω αυτή τη δουλειά, σήμαινε πως ήμουν φτωχός, και οι φτωχοί ήταν μάλλον οι πιο ασήμαντοι απ’ όλους”.

«Δεν θα επέτρεπα στις μνήμες να με χλευάζουν, δεν θα τις χρησιμοποιούσα ως καταφύγιο και δεν θα κρυβόμουν πια από την αλήθεια. Τώρα ήξερα ποιος είμαι, ήξερα πως ήμουν μόνος σ’ έναν κόσμο που δεν ήταν φτιαγμένος για τέτοιους. Ήμουν ένας ”κανένας”, σ’ έναν κόσμο όπου έπρεπε να είμαι ” κάποιος ”».

«Σημαίες, χρώματα και έθνη- τον φόβο και το μίσος μόνοι μας τα δημιουργούμε, όλες αυτές τις διαφορές μόνοι μας τις συντηρούμε, δεν υπάρχουν στ’ αλήθεια».