Μιτάκη Τζίνα -Το κοραλλί τετράδιο-Άνεμος εκδοτική

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Για να αγαπάς την πατρίδα σου δεν πρέπει να μισείς την πατρίδα των άλλων»

«Ήρθε στην ώρα του» όπως λέει ο λαός, η νέα νουβέλα της Τζίνας Μιτάκη στα χέρια μου από τις εκδόσεις Άνεμος. Η ώρα της απόφασης της καταδίκης της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης. Δεν είναι υπερβολή αλλά τη διάβασα σε μια μέρα. Με καθήλωσε κυριολεκτικά. Επίκαιρη, αληθινή, συγκλονιστική στην απλότητα της, που μπορεί να συγκινηθεί ο κάθε αναγνώστης που δε φορά φυσικά παρωπίδες. Που είναι ανοιχτόμυαλος και αφήνει ένα παράθυρο ελπίδας.

Και πώς να μη σε καθηλώσει όταν πρωταγωνιστές είναι τα παιδιά. Οι ευαίσθητες ψυχές που μπορεί εύκολα κάποιος να παρασύρει λέγοντας φουσκωμένα λόγια ώστε να τα ανεβάσει στα ουράνια. Ότι μπορούν να τους θαυμάζουν αλλά και να τους φοβούνται. Μπορούν να καταξιωθούν στα μάτια των γονιών τους, στα μάτια των φίλων και της κοινωνίας. Διαβάζοντας τη νουβέλα μπορώ να προτείνω το βιβλίο και στους γονείς αλλά και στους έφηβους, που περνούν πιο δύσκολο στάδιο της μετάβασης από την παιδική στην ενηλικίωση. Που πολλές φορές θεωρούν, νιώθουν τον εαυτό τους απροστάτευτο και εύκολα μπορούν να παρασυρθούν από τους νταήδες και τους φουσκωμένους που αναζητούν θύματα. Ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Ο Ιορδάνης πιστεύει πως ένα αόρατο, μοχθηρό χέρι τού στέρησε τους γονείς του και ανέτρεψε ό,τι γνώριζε ως κόσμο του. Βυθισμένος στο πένθος, τον φόβο και τον θυμό ξεκινάει μια δύσκολη νέα ζωή κάτω απ' τις στοργικές φτερούγες του παππού του σε ένα μικρό νησί του Αιγαίου. Η γνωριμία του με τον λίγο μεγαλύτερο Λουκά, φαίνεται να είναι το τερτίπι της ζωής για να τον τραβήξει μπροστά, ώστε να σπάσει τα τείχη της μοναχικότητας, να ανακαλύψει ξανά την πρόωρα χαμένη παιδικότητά του και να ενταχθεί απόλυτα στην παρέα των παιδιών του νησιού. Οι πρόσφυγες που θα ξεβράσει η θάλασσα στο νησί, μαζί με τις προσωπικές τους τραγωδίες και τον αγώνα τους για επιβίωση, θα αλλοιώσουν την εικόνα που έχει για τον κόσμο, αποκαλύπτοντάς του με οδυνηρό τρόπο το αποτρόπαιο πρόσωπο της ανθρώπινης φύσης. Οι κάτοικοι του νησιού θα χωριστούν σε στρατόπεδα, θα αναμετρηθούν με αλήθειες και ψέματα, με το μίσος και την αγάπη, τη βία και την ανθρωπιά, την εκδίκηση και τη συγχώρεση. Αναγκασμένα να ωριμάσουν απότομα, τα παιδιά θα βρεθούν αντιμέτωπα με την πραγματικότητα και θα κληθούν να κάνουν τις επιλογές τους».

Ένας από τους μισητούς πρωταγωνιστές είναι ο Πολυκράτης, ο γυμνασμένος πατέρας του Λουκά, που τον είχε εγκαταλείψει και παρουσιάστηκε ξαφνικά στη ζωή του, δήθεν ότι τον αγάπησε. Μάζεψε την παρέα του και τους προέτρεπε να γυμνάζονται και να διατηρούν υγιές το μυαλό του. Ο Πολυκράτης με σφιγμένες γροθιές και οι φλέβες στο λαιμό του που γύρω από το μαύρο μπλουζάκι φούσκωναν, τους καθοδηγούσε και τους φανάτιζε. Ότι θ’ αποκτήσουν δύναμη και δε θα μπορεί κανείς να τους νικήσει, ότι οι γυναίκες πρέπει να γίνονται νοικοκυρές και μάνες που θα γενούν άντρες με ελληνικό αίμα. Αυτός είναι ο προορισμός τους. «Ενώ οι άντρες δεν είναι άντρες πια. Θα έρχονται όλοι οι βάρβαροι και μας παίρνουν τις δουλειές μας, μπαίνουν στα σπίτια μας και μας κλέβουν, βεβηλώνουν τις εκκλησίες μας, παντρεύονται τις κόρες και τις αδελφές μας και έτσι λερώνουν το ιερό αίμα μας με το δικό τους. Αυτό που κάνει ένα έθνος ενωμένο και δυνατό είναι το κοινό αίμα και η τιμή των αντρών του» Ακόμη τους μιλούσε πως πρέπει να γίνουμε όπως οι Σπαρτιάτες, που πετούσαν στον Καιάδα τους σακάτηδες και τους ξένους που μας παίρνουν τα επιδόματα κι εμείς στη χώρα μας δεν έχουμε δουλειές. Κι άλλα πολλά που όσο τα διάβαζα, τα μηνίγγια μου πήγαιναν να σπάσουν από την οργή. Όπως και ο Ιορδάνης με λίγους ακόμη φίλους που έφυγαν από την παρέα. Είχαν μεγαλώσει αλλιώς από τους γονείς τους. Είχαν άλλα πρότυπα και διάβαζαν. Ενώ τα άλλα που έμεναν ακόμη στην επιρροή του Πολυκράτη είχαν το καθένα τα προβλήματα του και δημιούργησαν συμμορία. Η Ίρβα, το μικρό ασυνόδευτο προσφυγόπουλο που έχασε όλους στον πόλεμο, που έφτασε με μια βάρκα μαζί με άλλους πρόσφυγες στο νησί, αγκαλιάστηκαν από τους μισούς κατοίκους του νησιού αφού με την εγκατάσταση τους, το νησί χωρίστηκε σε δυο στρατόπεδα. «Το άγνωστο, το ξαφνικό, το διαφορετικό, φέρνει τον φόβο και ο φόβος κάνει τον άνθρωπο πολλές φορές αγρίμι και σαν αγρίμια πήγαιναν πέρα δώθε όσοι φοβήθηκαν αυτά τα νέα, σταρένια, ταλαιπωρημένα πρόσωπα με την άγνωστη ακαταλαβίστικη λαλιά». Ο Ιορδάνης την αγκάλιασε και ήταν δίπλα της κάθε στιγμή. Ήθελε να σβήσει τις άσχημες μνήμες του πολέμου. Όταν τη ρώτησε τι επιθυμούσε, εκείνη ζήτησε ένα κοραλλί τετράδιο. Χρώμα, αισιοδοξία και χαμόγελα. Αυτά είχε ανάγκη η μικρή Ίρβα. Όταν τη ρώτησε τι θα το κάνει, εκείνη απάντησε πώς η μητέρα της την είπε για να μη ξεχάσει. «Για να μη ξεχάσω. Η μαμά έλεγε πως οι άνθρωποι ξεχνάνε, με αποτέλεσμα να κάνουν τα ίδια λάθη. Όχι δεν έχω κάνει έτσι νομίζω δηλαδή, αν ξεχάσω όμως μπορεί όταν μεγαλώσω να κάνω ή να βοηθήσω κι εγώ στα λάθη που κάνουν οι άνθρωποι, όπως τον πόλεμο, ας πούμε». Δεν της χάλασε το χατίρι. Έγιναν πολλά στο νησί. Τα γνωρίζουμε και τα ζήσαμε. Μακάρι να τα γράφαμε κι εμείς να μη ξεχάσουμε. Γιατί δυστυχώς τα λάθη από το παρελθόν επαναλήφθηκαν. Μακάρι να τα διαβάζαμε γιατί δεν θα ξαναζούσαμε όλα αυτά που βιώνουμε. Δε θα γινόμασταν έρμαια των επιτήδειων που με τις ναζιστικές τους ιδέες ανάβουν πάλι το φυτίλι του ναζισμού στη χώρα μας. Με θύματα πρόσφυγες και ανάπηρους. Γι αυτούς, δεν έχουν θέση αυτές οι ψυχές στη χώρα. Για να ξεχάσεις πρέπει πρώτα να γνωρίσεις αλλά πολύ πια δεν γνωρίζουν ή δε δίνουν σημασία, όπως καλή ώρα εμείς. Ο Ιορδάνης και οι λιγοστοί φίλοι του έγιναν αλληλέγγυοι, δίκαιοι, οπλισμένοι χάρη στις συμβουλές του παππού Νικηφόρου και του εξόριστου εναπομείναντα κύριου Μάκη, με αξίες και ιδανικά που θα τους συνόδευαν μια ζωή. Θα πολεμούσαν τη βία, τον φασισμό και τον εθνικισμό. Αποτρόπαιες πράξεις συνέβησαν στο νησί που εννοείται ότι δε θα αποκαλύψω. Τελικά πρέπει να δίνουμε δεύτερη ευκαιρία στα παιδιά που παρασύρονται από τους επιτήδειους; Τι έπρεπε να κάνουν οι κάτοικοι του νησιού για τους γονείς και τα παιδιά της συμμορίας; Για μένα, τα ανήλικα παιδιά εννοείται ότι πρέπει να συγχωρούνται και να μη μπαίνουν στο περιθώριο. Γιατί αύριο θα γίνουν οι μελλοντικοί εγκληματίες. Για τους ενήλικες δεν σηκώνει συγχώρεση.

Όμως πρέπει να διαβάσετε πώς αντέδρασαν οι ήρωες αυτής της νουβέλας που χώνει το μαχαίρι στη πληγή και βγάζει το δηλητήριο από τις πληγές. Γιατί όπως είπε ο Μπρεχτ: «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. H σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό» Το είχε πει όταν πανηγύριζαν για το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πόσο δίκιο είχε!

Καλοτάξιδο Τζένη Μιτάκη κι εύχομαι να διαβαστεί περισσότερο από τους έφηβους γιατί εκεί ποντάρουν όλοι αυτοί που θέλουν να σκορπίσουν τον φόβο και τη φρίκη. Στις ψυχές τους. Τα παιδιά είναι το μέλλον που περιμένουμε να χτίσουν ένα νέο κόσμο. Των αξιών και των ιδανικών!