Χρήστος Ποζίδης -Γλωσσικό Αντάρτικο-Εκδόσεις Άπαρσις

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου –Σαμοθράκη

«Συλλογιόμαστε ελεύθερα μονάχα σε δικιά μας γλώσσα. Μονάχα έτσι θα’ χει το Γλωσσικό Αντάρτικο ουσία. Όταν θα καταλαβαίνουμε διαρκώς τον τρόπο που μιλάμε: πως γράφουμε και σκεφτόμαστε, πως επικοινωνούμε»

Όταν είδα τον τίτλο και το εξώφυλλο με τον Μαρξ αυτού του μικρού βιβλίου των εκατόν τριών σελίδων του Χρήστου Ποζίδη από τις εκδόσεις Άπαρσις, μου κίνησε την περιέργεια να το διαβάσω. Αναρωτήθηκα φυσικά τι σχέση έχει η γλώσσα με το αντάρτικο. Από αυτές τις εκδόσεις έχω συνηθίσει τα ξεχωριστά βιβλία και έτσι αποφάσισα να το ξεφυλλίσω. Το ιδιαίτερο αυτό βιβλίο είναι ένα δοκίμιο, καλογραμμένο και παρά την θεματολογία του αρκετά κατανοητό από τον αναγνώστη.

Ο συγγραφέας βλέπει τη γλώσσα και ως πεδίο πάλης. Οι λέξεις, η σημασία και το νόημά τους γίνονται πεδίο συνάντησης και διαπάλης των κυρίαρχων κοσμοθεωριών. Η εξουσιαστική, που θέλει τον κόσμο, την κοινωνία και τη γλώσσα ως συστήματα κλειστά, και η ελεύθερη, που προκρίνει την εγγύηση, τη διαρκή ευλυγισία κι εξέλιξη, αναλύονται μέσα από τη χρήση της γλώσσας σε κάθε τομέα της ζωής μας. Σ’ αυτό το βιβλίο συναντούμε τους Bakhtin, τον Άλκη Αλκαίο, τον Chomsky, τον Barthes, αλλά και χαρακτήρες του κουκλοθέατρου, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Ελευθερίου. Ταυτόχρονα, διαβάζουμε κείμενα στη μνήμη του Δημήτρη Γληνού, για τον Σικελιανό, τον Μαρξ, την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και όλων των μεγάλων Ποιητών. Ο συγγραφέας αναλύει τη σχέση του καθένα με τη γλώσσα και σε ξεχωριστά κεφάλαια αναφέρεται και στον Galeano.

Αρκετές φορές η ανάγνωση ενός βιβλίου ανοίγει άλλους ορίζοντες που μέχρι πρότινος, ίσως, δεν είχες σκεφτεί. Το βιβλίο αυτό είναι, πράγματι, ένα τέτοιο εργαλείο σκέψης.

Τι σχέση μπορεί να έχει η γλώσσα με τη jazz μουσική; Πως η λέξη ΛΑΟΣ είναι ένα διττό πρόβλημα, δηλαδή ότι ο λαός είμαστε όλοι εμείς και όχι μονάχα ένας αριθμός. Τέτοια και πολλά περισσότερα ζητήματα φέρνει στην επιφάνεια το βιβλίο, δίνοντας μας τη δυνατότητα προβληματισμού και σκέψης.

Εντύπωση προκαλεί και το κείμενο για τον Μίκη Θεοδωράκη. Τι νόημα έχει για τον μεγάλο μας συνθέτη η λέξη ΠΑΤΡΙΔΑ; Πως, ενώ είχε μια έντονη πορεία στη ζωή του, ταγμένος στην Αριστερά, βλέποντας την πατρίδα διαφορετικά, στα πλαίσια της αυτοδιάθεσης του λαού, τον είδαμε να συμμετέχει σε συλλαλητήρια για το Μακεδονικό; Πίκρανε πολλούς από μας που τον αγαπήσαμε και τον τραγουδήσαμε. Ποιος είναι πατριώτης και ποιος δεν είναι; Πως όλα αυτά χρησιμοποιούνται από την άρχουσα τάξη και πως η αντίστοιχη γλώσσα χειραγωγεί;

Ο συγγραφέας δίνει με τα γραφόμενά του και τα όσα έχει συλλέξει σχεδόν όλες τις διαστάσεις της γλώσσας και των διακρίσεων που σηματοδοτεί. Ταξικές αλλά και φυλετικές, κυρίαρχες και ανατρεπτικές δηλώνουν το υποκείμενο που τις χρησιμοποιεί και τους στόχους του.

Μέσα στις σελίδες του βιβλίου θα διαβάσουμε και για τη γλώσσα σε συνάρτηση με το φύλο, δείχνοντας πως επέδρασε στο μοντέλο της αντρικής κυριαρχίας. Λόγου χάριν η χρήση του “όλοι/ες”, τα @ και άλλοι τρόποι ομιλίας ή γραφής κειμένων.

Το «Γλωσσικό αντάρτικο», είναι ένα βιβλίο που αναφέρεται σε διάφορα γλωσσικά πειρά(γ)ματα, όπως λέει και ο ίδιος συγγραφέας και για μένα ρίχνει τον σπόρο για έναν άλλο δρόμο σκέψης, για την παραπέρα αναζήτηση, που πάντα είναι ωφέλιμη. Αρκεί ν’ αφαιρέσουμε τις όποιες παρωπίδες μπορεί να έχουμε.

Καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο!

«Μια λαλιά αλλιώτικη, δίχως φράχτες και μαχαίρια, πού’ ναι μονάχα δυνατή, ελαφριά και αρματωμένη, όταν τη χτίζουμε παρέες, όταν νοούμαστε ως Ένα»