Τηλέμαχος Μουδατσάκις – «Τάναϊς – Το πλοίο του πικρού χωρισμού»-εκδόσεις Καστανιώτη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Τηλέμαχος Μουδατσάκις φέρνει το νέο του βιβλίο «Τάναϊς – Το πλοίο του πικρού χωρισμού» μετά το «Άμφια εταίρας, που εκδόθηκε το 2007, που ήταν υποψήφιο για το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος 2008, και το «Ο χειροτέχνης του αίματος», το 2011, ολοκληρώνοντας μια λογοτεχνική τριλογία, γραμμένη για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και τον τόπο καταγωγής του, την Κρήτη. Ομολογώ πως λυπάμαι πολύ που δεν ανακάλυψα νωρίτερα τη λογοτεχνική γραφή του, αλλά ποτέ δεν είναι αργά για να διαβάσω και τα υπόλοιπα βιβλία του. Τον γνώριζα ως παρουσία για τα θεατρικά του βιβλία αλλά πραγματικά έμεινα έκπληκτη όταν διάβασα το συγκεκριμένο βιβλίο. Όχι πως δεν έχουν γραφεί αρκετά βιβλία γι’ αυτή τη μαύρη ιστορική περίοδο για τη χώρα 1941-1949, αλλά και για την Κρήτη. Όμως ο κάθε αναγνώστης διαπιστώνει ακόμη μια φορά, πως σ’ αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας μας υπάρχει ακόμη τόσο πλούσιο ανεξερεύνητο υλικό, τόσες μνήμες, τόσα στόματα που δεν έχουν ανοίξει ακόμη, που νιώθει πως θ’ αργήσει να «κλείσει» λογοτεχνικά.

Ο συγγραφέας ως σκηνοθέτης με την άλλη ιδιότητα του, που έχει ανεβάσει πάνω από 35 αρχαίες παραστάσεις, μεταφέρει σ’ αυτό το βιβλίο του, όλη την τραγωδία που έχει ζήσει η χώρα τη συγκεκριμένη περίοδο. Βλέπει με τη δική του οπτική όλο αυτό το δράμα που συντελέστηκε στο νησί, το οποίο μαυροφορέθηκε και δημιούργησε μια ταινία ολόκληρη που βάζει τον αναγνώστη συμμέτοχο και κομπάρσο, ζώντας έντονα την αρχή αλλά και την κορύφωση του.

Μεταφερόμαστε λοιπόν κι εμείς μαζί με τους Εβραίους, τους Ιταλούς αιχμαλώτους αλλά και τους αντιστασιακούς της Κρήτης, στο ατμόπλοιο Τάναϊς που αναχωρεί από το λιμάνι του Μεγάλου Κάστρου στοιχισμένο σε νηοπομπή. «Κλεισμένοι» σ΄ ένα αμπάρι μαζί με όλες αυτές τις ταλαιπωρημένες ψυχές που οδηγούνται μετά από στάση στον Πειραιά, στο Άουσβιτς. Ζούμε μαζί με τους ήρωες τον τορπιλισμό του πλοίου από το συμμαχικό υποβρύχιο ViVid που βυθίζεται. Από το ναυάγιο σώζονται οι ήρωες του. Καθαροί θεατρικοί οι ήρωες, σαν να ξεπήδησαν από αρχαία τραγωδία, όπως ο Μάξιμος, ο Μωής, ο Ιμμανουέλ, η Μαζάλ, ο Θώδ, ο Αίας Σκουλάς, και πολλοί άλλοι, θα σας συγκινήσουν με τις προσωπικές τους ιστορίες. Αλλά και θα σας εξοργίσουν όλοι αυτοί που πήγαν με τους εχθρούς για μια πλουσιοπάροχη ζωή. Ποτέ δεν απουσιάζουν αυτοί οι χαρακτήρες όπως ο Ευδαίμων Φαγητάκης, από την πραγματικότητα ή τη μυθοπλασία.

Ο αναγνώστης δεν θα θέλει να το αφήσει για κανένα λόγο από τα χέρια του. Αξιωματικοί Ναζί, αρχαιολόγοι, γιατροί που στο πλωτό νοσοκομείο Αγία Σκέπη, έπαιξαν τον δικό τους δραματικό ρόλο, μαζί με μια σατανική πράκτορα της Γκεστάπο με αδιευκρίνιστη αποστολή.

Ο αναγνώστης προβληματίζεται με τις αλληγορίες του, το προφητικό όνειρο ενός παιδιού, αλλά και τους συμβολισμούς του, όπως το πόδι, που θα το ανακαλύψει στη διάρκεια της ανάγνωσης. Θα βιώσει παράλληλα έναν δυνατό έρωτα αλλά και πολλές ανατροπές. Οι μικρές προτάσεις, οι δυνατοί διάλογοι, οι επιστολές που ανταλλάζονται και το ανατρεπτικό του τέλος, θα τον καρδιοχτυπήσει και θα θέλει να το ρουφήξει σε ελάχιστες ώρες.

Δεν θέλω να γράψω περισσότερα για να το απολαύσουν οι αναγνώστες, όπως του αξίζει.

Η συμφορά υπέταξε τη γλώσσα σε μια επέτειο λέξεων που κατέγραψε τη ναυτική τραγωδία

Με τον πλούτο αυτό αλλά και τα δουλευμένα δάνεια από τους αδύναμους κατοχικούς λαούς τέτοιος οι Έλληνες – θα κτιστεί η νεότερη Γερμανία , που εν καιρώ θα ζητήσει να υποτάξει οικονομικά όλη την Ευρώπη» σελίδα 223

Ο πόνος δεσμεύει έτσι τον άνθρωπο, ώστε να μη μπορεί να τον αποχωριστεί. Γιατί ο πόνος μη νομίζεις, μια εξουσία κι αυτός» σελίδα 273

Καλοτάξιδο το βιβλίο σας κύριε Τηλέμαχε Μουδατσάκι!