Πανθομολογούμενη είναι η αναγκαιότητα της Θείας προσευχής και λατρείας προς τον παντοδύναμο Δημιουργό, αφού αποτελεί ουσιαστικά την επικοινωνία του κτιστού και υλικού, με το άκτιστο, άϋλο και υπερφυσικό. Η τέλεση όμως, των Θείων και Ιερών μυστηρίων που αποτελούν το τελετουργικό της επί της γης παρουσίας και της μαρτυρικής θυσίας του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού, προϋποθέτει την διαμόρφωση συγκεκριμένου χώρου προσευχής και τέλεσης των μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Ο Ναός, όπως ονομάζεται ο χώρος αυτός, με το πέρασμα του χρόνου καθιερώθηκε να διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες οικοδομικής τεχνικής.
Παρά ταύτα δεν είναι λίγα τα μέρη, όπου, ασκητήρια μοναχών σε απόκρημνα σημεία διαμορφώθηκαν κατάλληλα και αποτέλεσαν χώρους λατρείας και τέλεσης Θείων μυστηρίων.
Ένα τέτοιο θρησκευτικό μνημείο είναι το εκκλησάκι τού Αϊ Θανάση στη Σεγδίτσα Παρνασσίδας (σημερινό Προσήλιο), το οποίο βρίσκεται περί τα πεντακόσια μέτρα, σε ευθεία, απ’ το μοναστήρι της Παναγίας Τριβολούς και σε υψόμετρο 1200 μέτρα περίπου.
Πολύ λίγα μας είναι γνωστά για το ιστορικό της μετατροπής της σπηλιάς σε εκκλησία. Τα ερωτήματα που σου έρχονται στο μυαλό για το πότε διαμορφώθηκε η σπηλιά σε εκκλησία; Ποιες ανάγκες εξυπηρετούσε; Γιατί αφιερώθηκε στον Άγιο Αθανάσιο; Λειτούργησε ως κρυφό σχολείο, όπως μας λέει η προφορική παράδοση; Ποιοι ήταν οι δάσκαλοι και ποιοι οι μαθητές;
Για να απαντηθούν όλες αυτές οι απορίες, πρέπει κανείς να αξιοποιήσει όλες τις πιθανά διαθέσιμες πηγές, ν’ ανατρέξει στην ιστορία του Χριστιανισμού, να μελετήσει την Ιερά παράδοση της Εκκλησίας μας, να διερευνήσει τυχόν καταγραφές και να διασταυρώσει τις όποιες προφορικές μαρτυρίες πέρασαν από στόμα σε στόμα των προγόνων μας κι έφτασαν ως εμάς.
Σ’ αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσω να δώσω απάντηση με το παρόν πόνημα, και να καταγράψω την πρόσφατη ιστορία του προσκυνήματος, όπως την άκουσα απ’ τους παλαιότερους κι όπως την έζησα ο ίδιος, για να παραδώσω στον επισκέπτη προσκυνητή έναν οδηγό της θρησκευτικότητας και Ιερότητας του χώρου αυτού, με σκοπό να γνωρίσουμε την ιστορία του τόπου μας, αλλά και να σεβαστούμε τα όποια μνημεία μάς άφησαν οι πρόγονοί μας, να τα συντηρήσουμε κι αν είναι δυνατόν να τα διευρύνουμε, ώστε να τα παραδώσουμε στους δικούς μας απογόνους, λειτουργικά, έτοιμα προς χρήση και μέσα απ’ αυτά τα μνημεία να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα της Χριστιανικής μας πίστης, που είναι απαραίτητο για να πορευτούμε σωστά στο δύσκολο ταξίδι της ζωής μας.