Σάμος, 6ος αιώνας π. Χ. Η Μέλισσα, που βρέθηκε έκθετη στα σκαλιά του ναού της Ήρας, καταφέρνει να το σκάσει από τη μάγισσα που τη μεγαλώνει και ακολουθεί τα χνάρια ενός μελίρρυτου, γοητευτικού άντρα που τη βοηθάει να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό της. Τι περιέχουν τα χειρόγραφά της και πού βρίσκονται κρυμμένα; Ποιος είναι ο μυστηριώδης άντρας που τη βοηθάει στα μονοπάτια της αυτογνωσίας; Αιώνες αργότερα, στον ίδιο τόπο αλλά στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Νίκος, που δεν έχει ξεπεράσει την απώλεια της αρραβωνιαστικιάς του, μεταβαίνει στην Αθήνα για σπουδές κι εκεί μπλέκεται σε μια σκοτεινή ιστορία που θα τον φέρει αντιμέτωπο με θανάσιμο κίνδυνο. Είναι αυτοκτονία ή δολοφονία ο θάνατος της συντρόφου του; Τι είναι πραγματικά ο κόσμος γύρω μας και πόσο παραπλανητικός είναι ο τρόπος που τον αντιλαμβανόμαστε; Τι σχέση έχει ένα ατύχημα του Νίκου στο παρελθόν με τη λαχτάρα ενός επιστήμονα να αποδείξει κάτι που θα αλλάξει για πάντα την πορεία της ανθρωπότητας;

Η Μαρία Χίου με το νέο της μυθιστόρημα ασχολείται με κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι μας έχει συνηθίσει ως τώρα: με τη φυσική, την ενέργεια, τους παράλληλους κόσμους και το βάθος της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Ξεδιπλώνει την ιστορία της σε δύο παράλληλες και εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους χρονικές περιόδους και χαρίζει μέσα από συναρπαστικές ανατροπές και μια κλιμακούμενη πλοκή πολλές και σημαντικές πληροφορίες γύρω από έναν κόσμο που ελάχιστοι γνωρίζουμε και ακόμη λιγότεροι κατανοούμε με σκοπό να αναδείξει τις αρετές της ανθρώπινης ψυχής και να τις βάλει να αντιπαλέψουν με την επιστημονική δεοντολογία. Τα πραγματολογικά στοιχεία δίνονται σε υποσημειώσεις κι έτσι ήταν στο χέρι μου να εντρυφήσω περισσότερο σε θεωρήματα, έρευνες, αξιώματα ή να προχωρήσω απλώς στην ανάγνωση της ιστορίας. Με την εξιστόρηση σε διαφορετικούς χρόνους και με μια πλούσια σε πρόσωπα και πλοκή αφήγηση όπως αυτή του σήμερα το βιβλίο κυλούσε σα νεράκι και μου δημιουργούσε ανάμικτα κατά καιρούς συναισθήματα, αγωνία και σασπένς, συγκίνηση και ενδιαφέρον κλπ.

Η Μέλισσα καταγράφει σε χειρόγραφα την ιστορία της και μέσα από αυτά ξεδιπλώνεται η μοναχική και σκληρή ζωή της ως τη στιγμή που τη βρήκε Εκείνος, ο Δάσκαλος. Κάποιος την εγκατέλειψε μωρό ακόμη στα σκαλιά του ναού της Ήρας στη Σάμο και την έσωσε η Λευκάτη, η πιο τρανή μάγισσα του νησιού. Στο πλάι της μεγάλωσε και τελικά παγιδεύτηκε, μιας και καταλαβαίνει πως η γυναίκα που τη μεγάλωσε δεν έχει και τα πιο αγαθά κίνητρα. Έτσι, αποφασίζει να κάνει την επανάστασή της, δυστυχώς πληρώνοντας το αντίστοιχο τίμημα. Η γνωριμία της με τον άγνωστο άντρα τη βοηθάει να εμβριθήσει στην ψυχοσύνθεσή της και να κατανοήσει βασικές αρχές της ανθρώπινης σκέψης και διανόησης. Γιατί τον κυνηγάει όμως ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης; Τι φοβάται από αυτόν τον φιλόσοφο;

Η ζωή της Μέλισσας λειτουργεί συμπληρωματικά με την κυρίως ιστορία, η οποία εμπλουτίζεται από ενδιαφέροντα πρόσωπα, αναπάντεχες εξελίξεις και σωστά μελετημένα πραγματολογικά στοιχεία. Μπορεί να ξεκινάει με το όνειρο ενός νεαρού άντρα να σπουδάσει στην Αθήνα ενώ προσπαθεί να ξεχάσει τον θάνατο της γυναίκας που αγαπούσε, διαπιστώνουμε όμως σύντομα πως αυτό είναι η αρχή ενός ιστού που εξυφαίνεται δεξιοτεχνικά από τη συγγραφέα και που θα φέρει σε σύγκρουση ή σε θετικές επαφές τους ήρωες του βιβλίου. Ο Νίκος λοιπόν, γιος της Θεοδώρας και του τσαγκάρη Φανούρη, ζούσε με την αρραβωνιαστικιά του, Αναστασία, μια περίεργη γυναίκα που του έλεγε πράγματα για κείνον χωρίς να της τα έχει εκμυστηρευτεί ποτέ αυτός! «Να εξάρεις τα καλά και τα σπουδαία», του τόνιζε συχνά. Αυτό το ιδιαίτερο πλάσμα τράβηξε την προσοχή ενός επιστήμονα, ο οποίος έστησε γύρω της μια ολόκληρη ερευνητική εργασία. Τι το ιδιαίτερο είχε αυτή η κοπέλα; Τι σχέση είχε με όλα αυτά ο θάνατός της; Ο Νίκος διαπιστώνει πως εξακολουθεί να παθαίνει ανεξήγητες διαλείψεις και να βιώνει περίεργες καταστάσεις όποτε βρίσκεται μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, κάτι που θα προσέξει ο ηλικιωμένος γείτονάς του, Φαίδωνας, ένας μοναχικός και απόμακρος άντρας που τα βράδια διαβάζει ασταμάτητα. Μήπως όμως έχει κι αυτός κρυμμένα μυστικά;

Με πρωτοπρόσωπη αφήγηση που δίνει ένταση και ταχύτητα, με προσεγμένο λεξιλόγιο και πιστή αναπαράσταση της εποχής (θαύμασα τον τρόπο μέτρησης του αρχαίου χρόνου μεταξύ άλλων) εμβαθύνουμε στην εσωτερική αναζήτηση της Μέλισσας και σε διάφορα φιλοσοφικά, μυθικά και επιστημονικά στοιχεία που θα τη βοηθήσουν να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό της. Πολλά από αυτά μάλιστα διασταυρώνονται, καταρρίπτονται ή εμπλουτίζονται από τις εξελίξεις στην εποχή του Νίκου κι έτσι μαθαίνουμε για την «Πολιτεία» του Πλάτωνα όπου βρίσκουμε τις απαρχές της αναζήτησης για το πού πάνε οι ψυχές όταν φεύγουν, για το δίπολο «νείκος-φιλότητα», για το ποροφάραγγο των αρχαίων και τη μελανή οπή των αστρονόμων, για τη θεωρία των χαμηλών συχνοτήτων και την επιστήμη της νευροφυσιολογίας ενώ ταυτόχρονα διαβάζουμε προσπάθειες ερμηνείας στο ερώτημα «τι είναι ύλη και τι ψυχή», τι τις ορίζει στον χώρο και στον χρόνο, γιατί είναι η βάση των πάντων κ. ά. Πώς βοηθάνε οι μαθηματικές εξισώσεις να περιγράψουν σχήματα που τα ανθρώπινα μάτια δε βλέπουν; Τι ρόλο παίζει στην πλοκή ο Άγγελος Τανάγρας, ο πατέρας της ελληνικής παραψυχολογίας; Πληροφορίες όπως η εντυπωσιακή για μένα άποψη της σύγχρονης φυσικής πως η έννοια της γέννησης ενός σώματος ταυτίζεται με την αύξηση της πυκνότητας της ενέργειας σε μια περιοχή κι αντίστοιχα του θανάτου ότι οφείλεται στην ελαχιστοποίηση αυτής της πυκνότητας κάτω από συγκεκριμένο όριο ή ακόμη και πέρα από ένα άλλο ανώτερο όριο με άφησαν με ανοιχτό το στόμα και μου άρεσε ο τρόπος που εντάσσονταν στις εξελίξεις.

Τι είναι το φυτό ροδιόλα ή «χρυσή ρίζα» του Προμηθέα; Τι συνδέει τα μυστηριώδη Αναστενάρια με τα Ελευσίνια μυστήρια; Ποιος είναι ο καθηγητής Αριστομενέας και γιατί προκάλεσε σάλο στην επιστημονική κοινότητα με τη θεωρία που διατύπωσε γύρω από τα ερεθίσματα και την αντίληψη; Πώς συνδέεται με την κλοπή ενός πειραματικού φαρμάκου από ένα ίδρυμα ερευνών και ποιος το έχει στην κατοχή του; Πώς θα το χρησιμοποιήσει χωρίς να υπολογιστούν οι συνέπειες στον ανθρώπινο εγκέφαλο; Πώς θεραπεύει η τρεβετόλη τη σχιζοφρένεια και γιατί, μία στις δέκα που δεν πετυχαίνει στα ποντίκια, προκαλεί τρόμο στους επιστήμονες που πειραματίζονται μαζί της; Γιατί τα πέντε αξιώματα του Ευκλείδη δεν έχουν αποδειχθεί ποτέ και πώς αυτό θεωρείται αποτέλεσμα της περιορισμένης επεξεργασίας του ανθρώπινου εγκεφάλου; Πώς έχει αποδειχθεί πως αυτό που μπορούμε να δούμε γύρω μας δεν είναι η πραγματικότητα αλλά μια εικόνα της, δηλαδή προβολές πάνω σ’ έναν χώρο; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντώνται σε ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που πότε μας ταξιδεύει στην αρχαιότητα και πότε μας φέρνει σε ένα πιο κοντινό μας παρελθόν. Οι ήρωες μπλέκονται σε επικίνδυνες καταστάσεις, γνωρίζουν πρωτόφαντα μυστικά, αγωνίζονται να μάθουν και να κατανοήσουν και όλα τελειώνουν μ’ ένα υποδειγματικό κλείσιμο που επιφέρει τη λύτρωση και εξάρει τις αρετές του ανθρώπου που θα αποτελεί πάντα αστάθμητο παράγοντα απέναντι στην τυπολατρική, προσεκτική, μετρημένη επιστήμη. «Τα χειρόγραφα της Μέλισσας» είναι ένα διαφορετικό, πρωτότυπο, καλογραμμένο μυθιστόρημα που χαρίζει άφθονες πληροφορίες γύρω από τη διάσταση, την πραγματικότητα, τον χώρο και τον χρόνο, εντάσσοντάς τες σε μια ιστορία γεμάτη ανατροπές και κινδύνους που με κράτησε ως το τέλος.