Τον 18ο αιώνα, οι γενικότερες ιστορικές συγκυρίες στον ευρωπαϊκό χώρο ευνόησαν την οικονομική άνθηση του ελληνισμού, η οποία συμπορεύτηκε με ανάλογη πνευματική ανθοφορία. Ιδίως από τα μέσα του αιώνα, και έως την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης, περίοδος που είναι γνωστή ως Νεοελληνικός Διαφωτισμός, συγκροτήθηκαν στον ευρύτερο ελληνικό χώρο αξιόλογες ατομικές και συλλογικές βιβλιοθήκες. Λόγιοι, κυρίως της διασποράς, μετείχαν της ευρωπαϊκής παιδείας και διέθεταν αξιόλογες βιβλιοθήκες, με θεματικό προσανατολισμό άμεσα συνδεδεμένο με το νεωτερικό πνεύμα της Ευρώπης. Όλες αυτές οι βιβλιοθήκες εξέφραζαν τα πνευματικά ενδιαφέροντα και την κοσμοθεωρία των κατόχων τους, λειτουργώντας παράλληλα ως εργαλεία έρευνας. Ωστόσο, οι ιδιωτικές βιβλιοθήκες ήταν κατά κανόνα βραχύβιες, διότι είτε καταστρέφονταν από ποικίλα φυσικά αίτια, είτε εκποιούνταν από τους κληρονόμους. Εμπρός σε αυτούς τους κινδύνους που διέτρεχε μία βιβλιοθήκη, δεν ήταν λίγοι οι πνευματικοί άνδρες που δώριζαν ή κληροδοτούσαν σε σχολεία και μοναστήρια τις ατομικές τους βιβλιακές συλλογές, ώστε τα βιβλία να βρουν ασφαλή στέγη και να συμβάλλουν στην αναβάθμιση της γνώσης.