Κατερίνα Γραμματικού-«Ο Λένιν πετάει για Νικαράγουα»-Εκδόσεις Κομνηνός

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Κατερίνα Γραμματικού ζει στο Ναύπλιο. Σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Πολύτιμες γνώσεις απόκτησε στα εργαστήρια κινηματογράφου, φωτογραφίας, θεάτρου, πεζού λόγου και δημιουργικής γραφής. Η επίσημη συγγραφική της πορεία άρχισε ως αυτοέκδοση, στο Bookstars, μ’ ένα βιβλίο για την Εκπαίδευση Ενηλίκων, τομέας όπου εργάστηκε για χρόνια και κατόπιν με τον εναλλακτικό οδηγό για την Πελοπόννησο “Στα βήματα του Φειδιππίδη με ξεναγό τον Παυσανία” (κυκλοφορεί και στα αγγλικά). Από τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ θα κυκλοφορήσει η συλλογή διηγημάτων “ΡΟΜΠΕN” και ακολουθούν τα βιβλία: Λέξεις που συνθέτουν ένα γράμμα (ΑΠΑΡΣΙΣ), Μικρές Πλάνες (ΚΟΜΝΗΝΟΣ) και συμμετοχή στα συλλογικά έργα: Τα διηγήματα του Εγκλεισμού (ΑΠΑΡΣΙΣ), ΤΑΞΙΔΙΑ (ΙΑΝΟΣ) και Μικρασία (ΕΡΩΔΙΟΣ).

Έχω να διαβάσω βιβλίο της Κατερίνας Γραμματικού από το 2020, τότε που ήμασταν κάτω από την ίδια εκδοτική ομπρέλα των εκδόσεων Άπαρσις. Τότε είχα διαβάσει ιδιαίτερα πεζοποιήματα που η ροή του λόγου λειτούργησε ψυχοθεραπευτικά και ήταν ακόμη μια αφορμή εσωτερικού προβληματισμού. Χαθήκαμε συγγραφικά, μεσολάβησαν οι «Μικρές πλάνες» από τις εκδόσεις Κομνηνός και τώρα, από τις ίδιες εκδόσεις έχω στα χέρια μου το τελευταίο της «Ο Λένιν πετάει για Νικαράγουα» από τις ίδιες εκδόσεις. Παράξενος ο τίτλος και ιδιαίτερο το εξώφυλλο. Αυτά τα δύο με παρακίνησαν να το διαβάσω. Τι μας φέρνει λοιπόν η Κατερίνα Γραμματικού με το νέο της πόνημα μόλις 109 σελίδων; Εννέα αυτοτελή διηγήματα γραμμένα για διαφορετικές ηλικίες, σε διαφορετικούς τόπους και εποχές. Κάθε διήγημά της έχει κάτι από εμάς. Ενώνει διαφορετικούς ανθρώπους με ρεαλιστική και υπερρεαλιστική γραφή, με αλήθειες που δεν τις στρογγυλεύει, με λέξεις που στηλιτεύει τα κακώς κείμενα.

Στο πρώτο της, «Βαρήκοος νους», όλες σχεδόν οι κόρες θα ανταμώσουμε μια μάνα που μπορεί να είχαμε, που μπορεί να μας δέσμευσε να μην κάνουμε το επόμενο βήμα στη ζωή μας για να την προσέχουμε. Μια μάνα «τύραννο» που το παίζει κάπου θύμα για να μας κρατά αγκιστρωμένες δίπλα της, αφού της το χρωστούμε που μας μεγάλωσε και ήρθε η ώρα να τη νταντεύουμε. Μια μάνα που δεν ακούει τις επιθυμίες μας να πετάξουμε μακριά. Γράφει χαρακτηριστικά: «Δεν δέχτηκα άλλη μια φορά την ελευθερία μου, σαν να ήθελα λίγο χρόνο ακόμα να την ορίσω». Άλλα διηγήματα που μου άρεσαν είναι το «Γδικιώ», που μιλά για την αγοραπωλησία ενός πυργόσπιτου στη Μάνη, που έχει μεγάλη ιστορία και κρατά από τα χρόνια των Μεδίκων της Μάνης και ο τελευταίος απόγονος θέλει να το πουλήσει αφού μένει μόνιμα στην Ιταλία. Τι τον εμποδίζει όμως να το ξεφορτωθεί; Γιατί επιστρέφει πίσω στην Ιταλία άπραγος; Γιατί ο εσωτερικός του κόσμος τον εμποδίζει να απαλλαχτεί από το παρελθόν του; Η μοναξιά, η τρίτη ηλικία, το σώμα και η μνήμη παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα διηγήματά της.

Σε ένα άλλο της διήγημα «Μια θάλασσα η πόλη» γράφει, «Το σώμα της παραλίας μοιάζει με σώμα ποθητό σε κλειστό δωμάτιο ενός ημιφωτισμένου υπογείου, όπου βρίσκονται δυο και κανείς δεν τους βλέπει. Κι ας είναι εκεί έξω στον κόσμο, στο προσκήνιο της ασυνείδητης θάλασσας, όπου το σώμα γίνεται κοινό για το ποθούν και να ποθεί…» Ένας βαρύθυμος συνταξιούχος αναγεννιέται στην θάλασσα της παιδικής του ηλικίας και μια σχεδόν συνομήλικη γυναίκα θα τον ξυπνήσει ερωτικά.

Κι έρχομαι στο ομώνυμο διήγημα με τη συλλογή, όπου ένα μυθικό όνομα της Αριστεράς, ο Λένιν, ξυπνά από τον ύπνο και επισκέπτεται την Ελλάδα όπου θα γνωρίσει μια πόρνη, διαψεύδοντας για μια ακόμη φορά την Ιστορία. Η ηρωίδα, η Στέλλα, που τελείωσε μόνο τις τέσσερις τάξεις μετά το δημοτικό και την παντρεύουν με ένα παπαδοπαίδι όπου τα λιβάνια και τα Ευαγγέλια ήταν σε καθημερινή βάση. Που η Στέλλα έπρεπε να ικανοποιήσει τη γενετήσια ορμή του συζύγου επειδή είναι η οικογενειακή της υποχρέωση. Της αρνήθηκαν να συνεχίσει τις σπουδές που τόσο ήθελε. Και μετά τα βρόντηξε κι έφυγε. Βρήκε την Ιρένα και μπήκε σε έναν άλλο κόσμο. Ταξική πάλη, trafficking, CIA, ξεπηδούν από τις σελίδες και η αγωνία για την τύχη της μεγαλώνει. Ο Λένιν νοερά την καθοδηγεί.

Ένα άλλο διήγημα που ξεχώρισα είναι «Το μπουλούκι», όπου εξιστορείται μια γυναικοκτονία από την αγάπη για μια γυναίκα που ανήκει σε μπουλούκι ηθοποιών αποσιωπώντας το ως έγκλημα πάθους.

Τελικά οι ήρωές της θα καταφέρουν να ξορκίσουν στο τέλος ό,τι τους καταδυναστεύει; Καλοτάξιδη να είναι η νέα σου συλλογή «Ο Λένιν πετάει για Νικαράγουα» Κατερίνα Γραμματικού..

Κοινωνική ευαισθησία!