Γιάννης Σιώτος- Εφτά μέρες και έξι νύχτες-Καστανιώτη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Τον συγγραφέα Γιάννη Σιώτο τον πρωτογνώρισα αναγνωστικά πριν μερικά χρόνια όταν μου σύστησε ο βιβλιοπώλης του «Περί Τήνος», στην Τήνο, νησί καταγωγής του συγγραφέα, τα πρώτα του βιβλία. «Κάποτε στον Τριπόταμο» και το «Αντίο και καλή αντάμωση», από τις εκδόσεις «Κοινωνία των (δ)εκάτων» του ποιητή Ντίνου Σιώτη. Ακολούθησε το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Μάνα Πατρίδα, κακιά μητριά» και πρόσφατα το επίσης συγκλονιστικό οικο-μυθιστόρημα «Εφτά μέρες και έξι νύχτες» και τα δυο από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Όπως γράφει στο Επίμετρο ο ίδιος ο συγγραφέας, ξεκίνησε να γράφει ένα μυθιστόρημα το 2011, για τους μηχανισμούς που προκαλούν τις οικονομικές κρίσεις, τον ρόλο των πολιτικών και τη συμμετοχή του εγκληματικού χρήματος σε αυτές. Τους ήρωες του τους συναντήσαμε στο βιβλίο του «Αντίο και καλή αντάμωση»,που αξίζει να το βρείτε και να το διαβάσετε. Να γνωρίσετε τον Μηνά, τον Δημήτρη, τον Παλιό, τον Πέτρο, τη Νεφέλη, την Αντιγόνη. Να γνωρίσετε το πριν και το μετά, όπως πολύ δυνατά τους δόμησε η πένα του συγγραφέα.

Λίγα λόγια για την υπόθεση. Ένας ερημίτης ζει με τις λέξεις σε μια απόμερη γωνιά της Αττικής. Μια γυναίκα, ηγερία της βιομηχανίας του θεάματος, ζει στο Παρίσι. Τους χωρίζει η απόσταση, αλλά τους ενώνει ένα μυστικό που γνωρίζει μόνο εκείνη. Όταν τον συναντά, ένας τρομαχτικός σεισμός ανατρέπει τα σχέδιά της και την αναγκάζει να μείνει στο καλύβι του. Τότε το γειτονικό εργοστάσιο, χτυπημένο από τον Εγκέλαδο, καταρρέει, και έτσι από κοινού καλούνται να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις ενός περιβαλλοντικού εγκλήματος και τους σκοτεινούς επιχειρηματίες των σκουπιδιών, που έχουν στα σκαριά τουριστικά χωριά και καζίνα.

Τι είναι αυτό το οικο-μυθιστόρημα που με συγκλόνισε διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας το για να γίνει κτήμα μου και να το ξεχωρίσω; Ερωτική ιστορία; Ψυχογράφημα; Αφήγημα; Ένα χρονικό οδοιπορικό από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα; Δοκίμιο για τη δράση της Μαφίας; Πολιτικό θρίλερ; Τα πιο δυνατά σημεία του βιβλίου για μένα είναι η προσφυγιά των γυναικών που ήρθαν από τη Συρία και το τι άφησαν πίσω τους αλλά και η καταστροφή της φύσης που οι εξουσίες μπροστά στο κέρδος δεν κοιτούν ούτε τον άνθρωπο αλλά ούτε τον πλανήτη. Η πολύχρονη έρευνά του ώστε να γραφεί αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα είναι άξια θαυμασμού. Ως οικονομικός δημοσιογράφος γνωρίζει πολύ καλά πως θα διεισδύσει στις κρατικές οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης, στη Νοτιοανατολική Ασία, στην Αργεντινή, στο Μεξικό, όπου η φτώχια, ο πολιτικός αυταρχισμός, η εξαθλίωση των πολιτών είναι ανοιχτό και ελεύθερο πεδίο δράσης της κάθε Μαφίας. Κρατικής και μη κρατικής όπου πρωταγωνιστεί ο αλόγιστος πλούτος, η διαφθορά, το οικονομικό έγκλημα των μαφιόζικων κυκλωμάτων και το χρηματιστήριο. Όπως λέμε στις μέρες μας «τα κέρδη τους οι ζωές μας».

Ο συγγραφέας επικεντρώνεται σε δυο χαρακτήρες που μας προκαλούν συναισθήματα οργής και λύτρωσης. Οργή για την επιτυχημένη γυναίκα που ζει μέσα στην επιτυχία, αδιαφορώντας για τους πρόσφυγες που πνίγονται στη Μεσόγειο και που προσπαθεί να πείσει την κόρη της ότι άδικα χάνει τον χρόνο της, που προσπαθεί να τους σώσει. Και λύτρωση για τον χαρακτήρα του άνδρα, που κρύβεται στις ερημιές πίσω από τα γραπτά του, για να προφυλαχθεί από τη θάνατο του κύρους, του κέρδους, της φιλοδοξίας. Μέσα σε εφτά ημέρες και έξι νύχτες εκτυλίσσεται αυτό το μυθιστόρημα. Μια γέφυρα νοητή ανάμεσα στη Γαλλία του πλούτου και την Ελλάδα του ερημίτη όπου οι αφηγήσεις θα σας οδηγήσουν σε αλήθειες που ίσως γνωρίσετε αλλά και θα πληροφορηθείτε για πράγματα που δεν μπορείτε να φανταστείτε. Το πώς κερδίζει δηλαδή η Μαφία ακόμη και από τα σκουπίδια. Ναι, τα καταχθόνια σχέδια των Μαφιόζων για την καύση των σκουπιδιών μια οικολογική καταστροφή. Διαβάζοντας για τα σκουπίδια, ο νους μου τρέχει στο Κοσσίνι στην Τήνο, που όταν καίγονται τα σκουπίδια, η φωτιά μυρίζει σε όλο το νησί. Και γιγαντώνω στον νου μου το πρόβλημα στην εκατομμυριοστή όταν τόνοι καίγονται στις υποανάπτυκτες χώρες. Πόση μεγάλη οικολογική καταστροφή πραγματοποιείται όταν απορρίπτονται σε γεωργικές εκτάσεις και είναι υπεύθυνα για τα πολύ υψηλά ποσοστά όγκων και γενετικές ανωμαλίες; Στη σελίδα 103, οι περιγραφές του είναι γροθιά στο στομάχι. Εικόνες που σε αφυπνίζουν και σε ξεσηκώνουν για να αγωνιστείς για το μέλλον σου. Στο μυθιστόρημα θα συναντήσουμε ιστορικές, πολιτικές, κοινωνικές, κοινωνιολογικές, φιλοσοφικές και λογοτεχνικές παραπομπές μεγάλων συγγραφέων και θεωρητικών του μαρξισμού που έχουν δεθεί άριστα με την πλοκή και είναι ένα ακόμη επιχείρημα για την έρευνα και την ικανότητα του συγγραφέα. Θα ανταμώσουμε πνευματικά τον Τόμας Μαν, τον Πολ Μπάουλς, τον Κάφκα, τον Τζέιμς Τζόις και τους Δουβλινέζους, τον Αμερικανό αναρχικό John Zerzan,τον Γάλλο συγγραφέα και μαρξιστή θεωρητικού Jacques Cammate και πολλούς άλλους. Η μνήμη έχει κυρίαρχη θέση στο βιβλίο, το παρελθόν και το μέλλον. Αλήθεια; Μπορείς να γυρίσεις την πλάτη στο παρελθόν; Στις αλήθειες; Φυσικά όχι αφού είναι σαν να καταδικάζεις τον εαυτό σου. Ενώνεσαι με τους ήρωες του, περπατάς στο ίδιο πεζοδρόμιο μαζί τους. Σου πιάνουν το χέρι και αντιμετωπίζεις μαζί τους το μέλλον. Ένα ζοφερό μέλλον. Ένα άλλο σημείο που με προβλημάτισε- όχι πως δεν το γνωρίζουμε- είναι αυτό που γράφει στη σελίδα 99. Φίλοι, σοβαροί επιχειρηματίες, ανέλαβαν ένα μεγάλο έργο αναδάσωσης μιας καμένης περιοχής κοντά στην Αθήνα. Χιλιάδες δέντρα, μονοπάτια, δρόμοι, καταφύγια, μπουτίκ, ξενοδοχεία, γήπεδα, μικρά ρεστοράν, καφέ, υπαίθρια θέατρα, δραστηριότητες. Επένδυση εκατομμυρίων. Χρειάζονται την αποδοχή της κοινής γνώμης…. Ανάμεσα στις άλλες δράσεις που έχουν προγραμματίσει είναι και η χρηματοδότηση ενός ντοκιμαντέρ για την κλιματική κρίση». Ο κάθε αναγνώστης/αναγνώστρια αποκομίζει από κάθε μυθιστόρημα, εκτός το λογοτεχνικό ύφος, αυτά που τον ταράζουν, τον αφυπνίζουν. Πιστεύω πως η προστασία του περιβάλλοντος είναι το Α και το Ω της ύπαρξής μας. Τα παιχνίδια της Μαφίας επίσης είναι αυτά που γίνονται πίσω από την πλάτη μας, με μας απόντες αφού τα κέρδη τους είναι πάνω από την ανθρώπινη ύπαρξη. Το τέλος του μυθιστορήματος είναι συγκλονιστικό, γρήγορο, κινηματογραφικό. Ο αναγνώστης το διαβάζει με κομμένη ανάσα και πιστεύω πως θα το ξαναδιαβάσει. Επίλεξα κάποια αποσπάσματα που πιστεύω πως θα σας οδηγήσουν στην ανάγνωσή του. Καλοτάξιδο να είναι κύριε Σιώτο.

Πλανεύτηκα. Πίστεψα στον ανθρωπισμό αλλά δεν υπολόγισα την εξοικείωση των ανθρώπων με την απανθρωπιά. Πίστεψα στην ισότητα αλλά δεν εκτίμησα την ελκυστικότητα των επάθλων της ανισότητας. Πίστεψα στη δικαιοσύνη αλλά δεν είδα ότι η έλλειψή της βόλευε τους πάντες, ακόμη και τα θύματά της. Πίστεψα στη δημοκρατία, αλλά δεν συνειδητοποίησα ότι οι περισσότεροι έβλεπαν μόνο το κομμάτι που τους αφορούσε. Όταν αντιλήφθηκα την πλάνη, ήταν πολύ αργά. σελίδα 71

Τι φοβάται η Μαφία; Τις άλλες μαφίες. Και ποια είναι η πιο αδίστακτη; Των πολιτικών οι οποίοι διαφεντεύουν την πιο βουλιμική μηχανή που έχει επινοήσει η ανθρώπινη επιθυμία για ισχύ. Το κράτος. Η μαφία των πολιτικών, με τα κατάλληλα ανταλλάγματα, μπορεί να λύσει το πρόβλημα με τους μαφιόζους. σελ 83

Τι εκπροσωπεί το κράτος; Τη θεική βούληση; Την ισχυρή τάξη που εκμεταλλεύεται τις υπόλοιπες;..Οι πολιτικοί λένε ότι στις δημοκρατίες το κράτος υλοποιεί τη βάση της πλοιοψηφίας. Πώς αντιλαμβάνεται όμως η πλειοψηφία την πρόοδο;σελ΄117

Σε ένα μαφιόζικο κράτος σαν αυτό, τα συμφέροντα των εγκληματικών οργανώσεων και των κυβερνήσεων συμπίπτουν, αλληλοσυμπληρώνονται, αλληλοϋποστηρίζονται αφού το σύστημα άλλοτε συμπεριφέρεται ως μαφία, άλλοτε είναι το ίδιο μαφία και άλλοτε χρησιμοποιεί τη μαφία. σελ 283

Σεβέζο, Μποπάλ, Τσέρνομπιλ, Χάνφορντ, Kingston Fossil Plant, Φουκοσίμα… Αδιαφορούν για τις ζωές των ανθρώπων. Αγνοούν τη γη, τον αέρα, τη θάλασσα. Γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια την Ιστορία. Εξαγοράσουν την ασυδοσία. Τι άλλο απομένει να θυσιάσουν για το κέρδος; σελ 350