Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται δεκαέξι μελετήματα που έχουν δημοσιευθεί παλιότερα σε περιοδικά ή συλλογικούς τόμους. Διάσπαρτες ψηφίδες, ώς τώρα, τα κείμενα αυτά έμεναν στερημένες από τον συνεκτικό τους δεσμό που θα εξυπηρετούσε τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη. Η αναδημοσίευσή τους αποσκοπεί στην προβολή ορισμένων πτυχών της ιστορίας της Κεφαλονιάς με τη διασύνδεση και την προσβασιμότητά τους μέσα σε ενιαίο εκδοτικό πλαίσιο. Η θεματολογία των κειμένων προσεγγίζει κατά πρώτον την αρχειακή μήτρα, η οποία αποτελεί κύρια πηγή ιστορικής πληροφόρησης και από την οποία αντλούνται ασφαλή στοιχεία για την κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, ενώ παράλληλα εξετάζονται ζητήματα σχετικά με την κοινωνική σύνθεση, την οργάνωση των αστικών οικισμών, την οικονομική δραστηριότητα, τις κοινωνικές αναθεωρήσεις. Επιπρόσθετα κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί η μελέτη για τον πρόδρομο αρχιτέκτονα Πέτρο Τυπάλδο Ξυδιά, ο οποίος με το έργο του έδωσε υπόσταση στην οικοδόμηση του Ληξουριού κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Ως επίλογος δημοσιεύονται δύο κείμενα με θεωρητικές (ή και ουτοπικές) προτάσεις για το Ληξούρι και το Ιστορικό Αρχείο της Κεφαλονιάς.