Ο πρώτος τόμος καλύπτει μία πολύ κρίσιμη περίοδο, που περιλαμβάνει τη μεταπολεμική περίοδο, κατά την οποία το Κυπριακό προσέλαβε, εκτός από την αλυτρωτική, και μια αντιαποικιακή διάσταση. Περιλαμβάνει επίσης τον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ, τη στροφή από την Ένωση-Αυτοδιάθεση στην Ανεξαρτησία, την κατάληξη στη δεσμευμένη ανεξαρτησία, με τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και τη νέα κρίση που ξέσπασε το 1963-1964.
Κατά το έτος αυτό, 1964, απεσοβήθη η κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η επαπειλούμενη Τουρκική εισβολή. Το status quo, που δημιουργήθηκε, με την έλευση και της Ελληνικής μεραρχίας, ήταν ευνοϊκό για την Ελληνική πλευρά. Θα έπρεπε να αντέξει στο χρόνο.
Η πολιτική αστάθεια όμως στην Ελλάδα, η ανατροπή της Κυβερνήσεως Παπανδρέου και η δικτατορία ιδίως των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967, άλλαξαν τα πολιτικά δεδομένα και υπονόμευσαν τις προϋποθέσεις μιάς επιβεβλημένης στρατηγικής, που έγινε πρακτικά ανέφικτη.