Σκοπός κάθε επιστημονικής έρευνας ή μελέτης είναι η αναζήτηση της αλήθειας και όχι η επιβεβαίωση μιας ήδη γνωστής «αλήθειας» με την επιλεκτική, συχνά ιδεολογική ερμηνεία πηγών και στοιχείων.
Αυτό προφανώς ισχύει και για τη μελέτη της ιστορικής προέλευσης του μπουζουκιού και των λοιπών λαϊκών μουσικών οργάνων. Η σύγχρονη μελέτη πρωτογενών και πρωτοδημοσιευόμενων στο παρόν πηγών, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι: «Το μπουζούκι δεν αποτελεί εξέλιξη του ταμπουρά αλλά μετεξέλιξη αρχαϊκότερου μουσικού οργάνου, ενός λαούτου κάποιας μορφής, που συνυπήρχε με άλλα ομοειδή μουσικά όργανα». Αυτά τα άλλα ομοειδή όργανα σε μετέπειτα περιόδους εξελίχθηκαν στα σήμερα εν χρήσει όργανα, γνωστά ως: τζουράς, μπαγλαμάς, μαντολίνο κ.λπ.
Σχετικά με την ονοματολογία των οργάνων, πιθανή προέλευση του ονόματoς του μπουζουκιού είναι η βενετσιάνικη λέξη Busichio, που σημαίνει ʼρκευθος, είδος κέδρου, που από το ξύλο του κατασκευάζονται μουσικά όργανα.
Ο ταμπουράς είναι εξέλιξη του ανατολίτικου μουσικού οργάνου tunbural, ή το πιθανότερο του οθωμανικού tanbura, και όχι της ασσυριακής πανδούρας ή πανδουρίδος.
Το διακηρυσσόμενο: «Το όνομα ωστόσο, φαίνεται να έχει καθαρά αρχαιοελληνική προέλευση: πανδουρίς – πανδούρα ή τρίχορδον – θάνδουρον – φανδουρίς – θαμπούρα, θαμπούρι – ταμπούρι – ταμπούρα – ταμπουράς», προφανώς δεν ισχύει, καθότι στα βυζαντινά χρόνια η πανδούρα – θαμπούρα κ.λπ. ήταν αυλός, δηλαδή πνευστό όργανο, και όχι κάποιο νυκτόν έγχορδο.
«Του Αναγνωσταρά εστάθη παράδοξος
ο τρόπος τον οποίον ωσεπιπολύ
μετεχειρίζετο προς εκείνους, όσους ήθελε να κατηχήση.
Κιθαρίζων το λεγόμενον κοινώς Π ο υ ζ ο ύ κ ι,
ετραγώδει ή κανένα του Ρήγα,
ή Κλεπτικόν ʼσμα και ούτω διεγείρων τον ενθουσιασμόν,
ευκόλυνε την πιστήν αποδοχήν της Κατηχήσεως.
Ήτον άρα κατ’ ένα τρόπον ο Ορφεύς των Φιλικών.»
(Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρίας
υπό Ιωάννου Φιλήμονος, Εν Ναυπλία 1834)