Σύμφωνα με τη γνωστή στερεοτυπική οριενταλιστική εικόνα των Βαλκανίων, η περιοχή μας παράγει πολέμους και εθνικιστικά μίση· την ίδια στιγμή, η συμβολή των Βαλκανίων στην παραγωγή αντιπολεμικής σκέψης και στην κριτική του εθνικισμού παραμένει ελάχιστα γνωστή πέρα από έναν μικρό κύκλο ειδικών. Κι όμως, τα Βαλκάνια, βιώνοντας τον μετασχηματισμό των φιλελεύθερων εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων σε επεκτατικούς κρατικούς εθνικισμούς υπό τις ιδιαίτερες συνθήκες της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας και του χρονίζοντος Ανατολικού Ζητήματος, θα προσφέρουν τη δική τους αυθεντική και αξιοσημείωτη περιφερειακή ματιά στα φλέγοντα ζητήματα μιας εποχής που θα οδηγήσει την Ευρώπη στον ολοκληρωτικό Μεγάλο Πόλεμο.

Με απαράμιλλη τόλμη, ο Σέρβος σοσιαλιστής νομικός Ντιμίτριγιε Τούτσοβιτς θα στηλιτεύσει τόσο τον ρατσισμό όσο και την επεκτατική πολιτική της ίδιας του της χώρας στους Βαλκανικούς Πολέμους, το πιο απτό αποτέλεσμα της οποίας ήταν το να εμπεδώσει την έχθρα μεταξύ Σέρβων και Αλβανών που ταλανίζει μέχρι σήμερα τους δύο λαούς και την περιοχή μας.

Το έργο του Τούτσοβιτς δεν αποτελεί ωστόσο μόνο ένα τολμηρό διάβημα που προσθέτει μια σερβική σελίδα στην παγκόσμια ιστορία της αντιπολεμικής ηθικής. Με οδηγό τη μαρξιστική σκέψη της εποχής του, ο Τούτσοβιτς θα διερευνήσει τις δυναμικές, εγχώριες και παγκόσμιες, που παράγουν την επεκτατικότητα του μικρού σερβικού κράτους στον κολοφώνα της «εποχής των αυτοκρατοριών», προσφέροντας μια διεισδυτική ματιά με ευρύτερη αξία για τα Βαλκάνια του καιρού του, αλλά και του δικού μας. Εξίσου επίκαιρη για εμάς —και στα χρόνια του Τούτσοβιτς εξαιρετικά πρωτοπόρα— είναι η ανάδειξη της στενής —σχεδόν νομοτελειακής— σχέσης μεταξύ εθνικιστικού και αποικιοκρατικού/ιμπεριαλιστικού λόγου. Η μπροσούρα «Σερβία και Αλβανία» είναι μια ανεξίτηλη βαλκανική πινελιά στον καμβά της παγκόσμιας αντιεθνικιστικής και αντιαποικιοκρατικής σκέψης.