Σε αυτό το βιβλίο προσπαθώ να εξετάσω τα ουσιώδη γνωρίσματα μιας δημοκρατικής, μεταρρυθμιστικής Αριστεράς, η οποία σήμερα δεν υφίσταται ως ενιαίος πολιτικός φορέας, αλλά ως ρεύμα ιδεών και σύστημα αξιών, χωρίς συγκροτημένη και αυτοτελή πολιτική υπόσταση και οργανωτική διάπλαση. Μια τέτοια Αριστερά, όμως, για να υπάρξει και ως δημοκρατική και ως μεταρρυθμιστική, δηλαδή πραγματικά –και όχι ηχηρώς διακηρυκτικά– ριζοσπαστική, θα πρέπει να ξαναβρεί τη λαϊκότητά της, η οποία αντίκειται σε κάθε λαϊκισμό. Πρόκειται για κάτι πολύ δύσκολο. Και ακόμα πιο δύσκολο είναι να αποκατασταθεί η αυτονομία της πολιτικής. Σήμερα το κομματικό σύστημα εργάζεται στις χαραμάδες της πολιτικής. Η ίδια η πολιτική έχει πάψει να είναι το κέντρο αυτού του συστήματος. Το μείζον ζήτημα, όμως, σήμερα είναι η πολιτική, μεταρρυθμιστική ανασυγκρότηση της χώρας μας, αρχίζοντας από τη μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος. Ποιες δυνάμεις της Αριστεράς, σήμερα, μπορούν να εκπονήσουν ένα συνεκτικό, ριζοσπαστικό, αλλά και πραγματιστικό ταυτόχρονα, σχέδιο μιας τέτοιας μεταρρυθμιστικής ανασυγκρότησης; Αυτό νομίζω –και θα προσπαθήσω να δείξω, σε αυτό το βιβλίο– ότι είναι το πολιτικό καθήκον της δημοκρατικής Αριστεράς. Τα παραπάνω δεν τα συναρτώ με την επίτευξη ενός τελικού, ιστορικού στόχου, αλλά με έναν αναστοχασμό για το πώς μπορούμε να συγκροτούμε τον εαυτό μας, μαζί με τους άλλους –και όχι εναντίον τους και σε βάρος τους– στη δημόσια σφαίρα. Η αξιακή ανατίμηση της δημόσιας σφαίρας αποτελεί προϋπόθεση για να μπορούμε να είμαστε μαζί. Αλλά, για να είμαστε μαζί, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την αντιπροσωπευτική δημοκρατία –με κοινωνική δικαιοσύνη και έναν «οικολογικό πατριωτισμό»– ως τον τόπο της πολιτικής μας συνύπαρξης, αλλά και διαφοροποίησης. Το «Εμείς» της δημοκρατίας προϋποθέτει πρωτίστως την ηθικοπολιτική και αξιακή μας αυτοσυγκρότηση, στη δημόσια σφαίρα της δημοκρατίας.

Στ. Δ.