Πρόκειται για οχτώ διηγήματα μυστηρίου ποικίλης έκτασης σελίδων που χαρίζουν ανατριχίλα, σασπένς, κινηματογραφικές εικόνες αλλά και τροφή για σκέψη. Η συλλογή πρωτοκυκλοφόρησε το 2018 και τώρα ξανάρθε στα χέρια μας, ανανεωμένη και συμπληρωμένη. Μια εκδρομή στη Λευκάδα, τα βασανιστήρια της Ιεράς Εξέτασης τον μεσαίωνα, ο άνθρωπος του βάλτου που στοιχειώνει ένα χωριό, ένα συμβάν στον σταθμό του μετρό, ένα περιστατικό κακοποίησης, ένας μίμος, μια διαφορετική χριστουγεννιάτικη νύχτα κι ένα περιστατικό σε δυστοπικό περιβάλλον αποτυπώνουν το ταλέντο του Λευτέρη Μπούρου και δημιουργούν αξέχαστες εικόνες.

Το «Ποιος μίλησε;» αγγίζει σχεδόν τη νουβέλα και περιγράφει τις καλοκαιρινές διακοπές του Στράτου στη Λευκάδα, όπου θα γνωρίσει την Ανδρονίκη. Θα ζήσουν στιγμές πάθους κι εκείνος θα μείνει μαζί της όλο τον Αύγουστο, μόνο που η παράξενη, ψυχρή Ναυσικά θα είναι πάντα ανάμεσά τους με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Μια σχέση που ξεκίνησε γλυκά και ξένοιαστα αλλά εξελίχθηκε στον πιο παράξενο εφιάλτη. Ο Στράτος παραδέχεται πως θυμάται τα πάντα συγκεχυμένα χάρη στο «συνεχόμενο, γλυκό και ταξιδιάρικο μεθύσι του» επί πέντε μέρες, αφού μόνο η γεύση του αλκοόλ είναι ξεκάθαρη. Η σκοτεινή ατμόσφαιρα του σπιτιού και η κλιμάκωση της πλοκής ισοσταθμίζονται με λιτά καλολογικά στοιχεία («αδύναμα δάκρυα που στη θέα τους σκεφτόμουν την υγρασία των φύλλων στην πρώτη ανοιξιάτικη αυγή») που ζωντανεύουν ρεαλιστικά το τοπίο του νησιού, με τη θάλασσα, τα βουνά της Ιθάκης απέναντι, τη θερινή ραστώνη του Αυγούστου.

Ταυτόχρονα, τα όσα βιώνει στο παράξενο σπίτι ο Στράτος φέρνουν στο φως τις τύψεις και τις ενοχές για όσα έκανε στο παρελθόν και τον οδήγησαν στο αλκοόλ. Όσα βίωσε τον οδήγησαν να πίνει όσο μπορεί τα βράδια, να φεύγει από τον εαυτό του και να πέφτει σε ύπνους δίχως όνειρα. Μήπως όμως η ιστορία με την Ανδρονίκη τον βοηθήσει να ηρεμήσει από τις τύψεις; Ναι αλλά με τι κόστος; Γρήγορη κινηματογραφική αφήγηση, πλοκή που κορυφώνεται, άψογος χειρισμός του τρόμου, ισορροπία ανάμεσα στον ρεαλισμό και στο υπερφυσικό με ξενύχτησαν και με ανατρίχιασαν. Ποια είναι η μυστηριώδης Ναυσικά και τι ρόλο παίζει στη ζωή της Ανδρονίκης; Πώς τη βοήθησε να επιβιώσει από την κακοποίηση που βίωνε από τον πατέρα της; Τι παιχνίδι παίζουν εις βάρος του Στράτου; Πώς επηρέασε την Ανδρονίκη το οικογενειακό της παρελθόν που είναι γεμάτο αλλόκοτους και πρόωρους θανάτους;

Στον «Αιρετικό» γυρνάμε στη Βενετία του 1591 μ. Χ., όπου ο Αουρέλιο επισκέπτεται στη φυλακή κάποιον που έχει περάσει σκληρά βασανιστήρια στα χέρια της Ιεράς Εξέτασης. Ο κρατούμενος νιώθει δειλός και αδύναμος να φωνάξει την αλήθεια και να στηρίξει τις πραγματικές ιδέες του ως το τέλος και μετάνιωσε που ομολόγησε ιδέες που δεν είχε, που μαρτύρησε ποταπές και βλάσφημες σκέψεις μετά από φριχτά βασανιστήρια. Παλεύει ενάντια στις αναχρονιστικές αντιλήψεις της εποχής του, όπου όσο η επιστήμη προχωράει τόσο πληθαίνουν και οργίζονται οι φωνές που θέλουν να την καταπνίξουν. Μέσα από τις νουθεσίες του αφηγητή προς τον Αουρέλιο (ευρηματική η δύσκολη χρήση του β΄ ενικού προσώπου στην αφήγηση) και το σχέδιο που του αναθέτει ζωντανεύει με ενάργεια η εποχή του Μεσαίωνα και καταγράφονται οι διαφορές μεταξύ της θρησκείας και της Εκκλησίας από τη μια και της ανερχόμενης επιστήμης και του ορθολογισμού από την άλλη. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας που απευθύνεται στον Αουρέλιο μπορεί να είναι υποστηρικτής της νέας επιστημονικής τάξης που αναδύεται στον κόσμο παρά τις αντιρρήσεις των καθολικών, ταυτόχρονα όμως πιστεύει στον Θεό και στη δική Του παρέμβαση σε δυσεπίλυτα ζητήματα, νιώθοντας πως ο Θεός της Εκκλησίας αντιβαίνει στην πραγματική φύση του παντοδύναμου πλάσματος που μας παρακολουθεί. Μια σύντομη και συναρπαστική ιστορία που μας ταξιδεύει σ’ έναν φωτεινό κόσμο που παλεύει ενάντια στην επερχόμενη ανατολή του πνεύματος.

«Ο άνθρωπος του βάλτου» είναι μια ιστορία τόσο φρικτή και ανατριχιαστική που μπορεί να οδηγήσει στην παράνοια. Ο αφηγητής γράφει μια επιστολή προς τους συγχωριανούς του, στην οποία εκθέτει τα γεγονότα που συνέβησαν στον τόπο τους. Επέστρεψε μετά από δέκα χρόνια στο πατρικό του και βρήκε τον αδερφό του εντελώς διαφορετικό και αλλαγμένο. Μας αφηγείται εν συντομία όλη του τη ζωή ώστε να κατανοήσουμε τα αίτια και τα κίνητρα που τον οδήγησαν να κάνει κάτι που τον απομάκρυνε από το χωριό του, ένα μέρος που το στοίχειωναν ο θρύλος του ανθρώπου του βάλτου, μια φιγούρα που τρόμαζε τα μικρά παιδιά κι έκανε τους μεγάλους να γελάνε και η οικογένεια των καταραμένων, με δυο παιδιά που λες και τα κυνηγάει μια κατάρα. Διαρκή πισωγυρίσματα, σωστή χρήση του φόβου από μια δεισιδαιμονία, ενδιαφέροντες χαρακτήρες, καλοστρωμένη πλοκή, ένα ανατρεπτικό τέλος που θα οδηγήσει τον αφηγητή να γυρίσει ξανά στο μηδέν είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που με κράτησαν ως το τέλος.

Ο «Μικέλε» είναι ένα παιδί που θέλει να το αποκαλούν Μικέλε και όχι Μιχάλη, επηρεασμένο από τη ληστεία στην Αθήνα με τους νεκρούς αστυνομικούς. Εδώ το συγγραφικό ταλέντο του Λευτέρη Μπούρου δίνει εξαίσια δείγματα γραφής: «Είχε σκοτεινιάσει, στα χαμόσπιτα μούγκριζαν οι μηχανές αρμαθιάσματος, η μάνα της Αλέκας στο κουζινάκι τηγάνιζε αυγά, ο άντρες της οικογένειας στην αποθήκη, ένας έφτιαχνε τα καπνόφυλλα ματσάκια, ένας βελόνιαζε τις αρμάθες. Εμείς βολοδέρναμε» (σελ. 134). Μέσα σε λίγες και απλές προτάσεις δηλαδή μαθαίνουμε πού και πότε βρισκόμαστε και στήνεται το πλαίσιο της ιστορίας, απλά, λιτά και παραστατικά. Με τη φαντασία των παιδιών τα σημεία του χωριού γίνονται το σκηνικό των παιχνιδιών τους όπου «ληστεύουν τράπεζες», με πρωταγωνιστή τον σβέλτο και ριψοκίνδυνο Μιχάλη, που έχει με μια μόνιμη κοκκινίλα στο μάτι από τον πατέρα του που γυρνάει πάντα μεθυσμένος σπίτι. Τι συνέβη όμως και «οι παιδικοί ρόλοι επιστρέφουν για να μας ισοπεδώσουν σαν σκουριασμένες ερπύστριες»; Μια σκληρή ιστορία για τη διαιώνιση της κακοποίησης που μεταμορφώνει την αθωότητα των παιδικών παιχνιδιών σε μια σκληρή καθημερινότητα που πονάει όταν τυλίγεται στη σιωπή.

Η «Λυδία» είναι από τα πιο ανατρεπτικά κείμενα της συλλογής. Ένας άντρας και μια γυναίκα παντρεύονται και ζουν τον έρωτά τους ώσπου σ’ έναν σταθμό του μετρό κάτι θα συμβεί. Ναι αλλά αυτό που θα γίνει το βλέπουμε αποσπασματικά όσο παρακολουθούμε στιγμές από τη ζωή του ζευγαριού ενώ τα πρόσωπα που υπάρχουν γύρω τους στην αποβάθρα μπαίνουν απρόσμενα σε θέσεις-κλειδιά στην πρωθύστερη αφήγηση, γυρνώντας μας ξανά και ξανά στη μοιραία μέρα. Άφθαστος ρεαλισμός και υποδειγματικός χειρισμός πλοκής και επαναλαμβανόμενου μοτίβου, με ένα τέλος που μου έφερε δάκρυα λύτρωσης και ανακούφισης στα μάτια. Εξ ίσου ξεχωριστή είναι και η «Ασύμμετρη διχοτόμηση», όπου όλα τα οικεία χαρακτηριστικά γνωρίσματα και γραφής του Λευτέρη Μπούρου συνδυάζονται με τη δυστοπία και την επιστημονική φαντασία.

Με την τρέλα και τον φόβο παίζουν τα υπόλοιπα διηγήματα. «Ο μίμος» είναι μια ιστορία που ξεδιπλώνεται μέσα από επιστολές που γράφει ο Μίλτος στη μητέρα του, ο οποίος ξαναζεί έτσι τον έρωτά του με την Ηλέκτρα και τον τρόμο που βιώνει όποτε αντικρίζει τον μίμο, έναν άντρα που τον στοιχειώνει, ακολουθώντας τον από το περίπτερό του ως το χωριό όπου πηγαίνει με την Ηλέκτρα για να γνωρίσει τον πατέρα της. Ένα έξυπνο καθρέφτισμα και άλλη μια υποδειγματική μίξη ρεαλισμού και φαντασίας που μπλέκουν εξίσου αριστοτεχνικά και τελειώνουν με δυο άρθρα εφημερίδων που ρίχνουν φως στο τι πραγματικά συνέβη, αφήνοντάς με και πάλι άφωνο. Από την άλλη, στην «Άγια Νύχτα», η ιστορία εκτυλίσσεται σ’ ένα φυλάκιο, όπου οκτώ φαντάροι φυλάνε έναν τεράστιο και άδειο χώρο, με κάτι αρχαία Στάγιερ από τη δεκαετία του 1970 και δυο χαλασμένες κεραίες εκπομπής: «Αλλά, εντάξει, έτσι είναι ο στρατός. Ο ορισμός του παραδόξου». Το περιβάλλον εμπνέει φόβο με την ομίχλη, τη σκοτεινιά, τους ύποπτους θορύβους, που δεν είναι πάντα αποτέλεσμα φάρσας. Μια πεθαμένη γριά που ζούσε κοντά στο στρατόπεδο λένε ότι έχει στοιχειώσει το στρατόπεδο κι όσοι, ελάχιστοι, την έχουν δει, έχουν βιώσει ανείπωτες συνέπειες. Με βάση αυτόν τον «αστικό μύθο» ζωντανεύει μια ανατριχιαστική ιστορία με απρόσμενες συνέπειες.

Κυκλοφορούν άραγε βασανισμένες ψυχές γύρω μας; Αν υπάρχουν πνεύματα, πότε κατακτούν τη γαλήνη που αποζητούν; Ή μήπως οι νεκροί ζητούν κάτι πολύ χειρότερο; Ποια είναι τα προτερήματα του εσωτερικού διαλόγου, που κάνουμε με τον εαυτό μας και πόσο διαφέρει από την τρέλα και την παράνοια μια τέτοια κίνηση; Πόσο εύκολα μπορούμε να περάσουμε τα όρια της λογικής και να δημιουργήσουμε εικόνες κι εντυπώσεις που συγκροτούν μια δική μας πραγματικότητα; Είναι αλήθεια ή ψέματα οι «αστικοί μύθοι» της παιδικής μας ηλικίας; Τι θα συμβεί όταν η φρίκη και ο τρόμος γίνουν πραγματικότητα και παίξουν με το μυαλό του ανθρώπου; Οι «Ερασιτέχνες δολοφόνοι» είναι μια συλλογή δυνατών, ατμοσφαιρικών, ανατριχιαστικών και ανατρεπτικών ιστοριών τρόμου και μυστηρίου, σαν αυτές «που λέγονται μόνο τις βροχερές νύχτες πάνω σε κουνιστές πολυθρόνες, μπροστά από κούτσουρα που καίγονται».