Στο μυθιστόρημα «Κατάδικος» ο Θεοτόκης περιγράφει το ερωτικό πάθος και τις συνέπειές του, ένα πάθος που τελειώνει ως τραγωδία. Σε αυτό πρωταγωνιστούν τρείς άντρες και μια γυναίκα, η οποία αποτελεί το μήλον της Έριδος και είναι η αιτία του κακού που επέρχεται ως φυσική συνέπεια του ερωτικού πάθους.
Ο «Κατάδικος» –ο τίτλος έχει συμβολική σημασία– είναι μυθιστόρημα πλημμυρισμένο από πάθη και ενοχές, από μυστικά και κακίες, από πείσματα και εγωισμούς, από ζήλεια και λαχτάρα για εκδίκηση. Ο Θεοτόκης προσπαθώντας να ερμηνεύσει τις πράξεις των ανθρώπων τις αποδίδει στον έρωτα και το πάθος που τον συνοδεύει.
Το μυθιστόρημα αναφέρεται στη στάση ζωής του Τουρκόγιαννου, σπάνια στάση ομολογουμένως, ο οποίος διαπνέεται από αισθήματα αγάπης και συμπάθειας για όλους, εχθρούς και φίλους, μια αγάπη που ενδεχομένως πηγάζει από τον Θεό ή από την ηθική του συγκρότηση. Ο ίδιος ο ήρωας που πληρώνει ακριβά –και άδικα– τις πράξεις και τα αμαρτήματα των άλλων, εμφορούμενος από μια σπάνια φιλευσπλαχνία και αλληλεγγύη για τους συνανθρώπους του, εκφράζει δημοσίως το πιστεύω του: «Γιατί ευτυχισμένοι στον κόσμο δεν είναι παρά εκείνοι που κάνουν πάντα το καλό, ή εκείνοι που όταν κάμουν το κακό το μετανιώνουν!».