Dimitris Fileles

14/12/2018 21:19

Μερικές σκέψεις για τη νέα ποιητική συλλογή της Καίτης Κουμανίδου

ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ

Γέννημα της νύχτας είναι το φεγγάρι. Γεννήματα της νύχτας είναι και οι δυο όψεις του στην ποίηση της Καίτης Κουμανίδου∙ ο έρωτας και ο θάνατος – γιατί ανάμεσα σ’ αυτά τα δυο ορόσημα κινείται η ποιήτρια επιχειρώντας να ισορροπήσει πάνω στο αόρατο τεντωμένο σκοινί που συνδέει το ένα με το άλλο.

Γι’ αυτό και η ποίηση της Καίτης Κουμανίδου είναι βαθιά ανθρώπινη και ανθρωπιστική συνάμα. Είναι ανθρώπινη γιατί καταπιάνεται με το αναπότρεπτο δίπολο έρωτας – θάνατος μέσα από την εμπειρία της ζωής.

«Το πιο όμορφο ποίημά μου είσαι εσύ / τα πιο όμορφα ταξίδια μου τα έκανα στα μάτια σου», γράφει η ποιήτρια σκιαγραφώντας την ερωτική έλξη που όλοι έχουμε νιώσει στο ποίημα «Πικρές παραδοχές».

«Πανσέληνο σου έταξα καταμεσής Δεκέμβρη / έλα να την πάρεις»,  προσκαλεί και προκαλεί η ποιήτρια τον αγαπημένο της στο ποίημα «Έλα».

«Καράβι χωρίς πυξίδα έγινα / ανήμπορο να κάνω κάτι / μόνο να σε ψάχνω μπορώ», γράφει η ποιήτρια με όλη την γενναιότητα της απελπισίας στο ποίημα «Χωρίς πυξίδα».

«Πού πήγε τόση αγάπη; / την πήρε η θάλασσα; / την σκόρπισε ο άνεμος; / τα λόγια τα μεγάλα / το πάντα, το ποτέ / τα αισθήματα τα ακραία / θάφτηκαν από το ξεροβόρι;» αναρωτιέται η ποιήτρια στο ποίημα «Τρομαγμένη η αγάπη έφυγε», όπως όλοι μας έχουμε πολλές φορές στη διάρκεια της ζωής μας αναρωτηθεί.

Οι στίχοι των ποιημάτων της Καίτης Κουμανίδου ξεπερνούν το εγώ της, βρίσκονται μακριά από κάθε υποψία προβολής της προσωπικής της περί ζωής και έρωτα άποψης – αντίθετα, με λιτότητα αλλά και ακρίβεια μας παρακινούν να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας κοινούς τόπους, να νιώσουμε ότι είμαστε άνθρωποι, ταξιδευτές όλοι μας στην ίδια βάρκα που φορές αρμενίζουμε ορθόπλωροι ατενίζοντας τον λαμπερό ορίζοντα κι άλλες τόσες φορές από τη μάνητα της τρικυμίας πασχίζουμε ν’ ανασύρουμε σώα την ψυχή μας.

Είναι αυτός ακριβώς ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας του ποιητικού λόγου της Καίτης Κουμανίδου που μας προϊδεάζει πως κάθε άφευκτος έρωτας έχει και έναν άφευκτο μικρό θάνατο∙ και κάθε τέτοιος θάνατος είναι ικανός και αναγκαίος για να εξευγενιστούμε, να υπερβούμε τα μέχρι τότε όρια της ύπαρξής μας και να κάνουμε το επόμενο βήμα στη ζωή∙ και όλα τα επόμενα μέχρι να κλείσει ο κύκλος με τον φυσικό μας προορισμό.

Τι συμβαίνει όμως όταν η διαδικασία αυτή γίνεται βίαιη; Όταν οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν ν’ απολαύσουν τη χαρά της ζωής, να βιώσουν τη γεύση του έρωτα και το νήμα κόβεται ξαφνικά και άδικα; Η ποιήτρια συνταράσσεται, η ψυχή της γίνεται σημαία διαμαρτυρίας, ο λόγος της γίνεται κραυγή καταγγελίας.

Δεν μπορεί να σωπάσει όταν βλέπει ότι «Εξαγγελτήρια θανάτων / βουτηγμένα στην ντροπή /επικυρώνουν την αδικία» όπως γράφει στο ποίημά της «Προς δικαίωση».

Πώς μπορεί να μείνει αμέτοχη όταν «Βογκούν οι λέξεις / σκορπίζονται στον άνεμο / θερίζοντας ανάσες / προσφορά στον Κέρβερο» όπως γράφει στο ποίημά της «Νύχτες φόνισσες».

Ποια είναι η προσωπική θέση της ποιήτριας; Πώς εκείνη αντιμετωπίζει το βάρος που πέφτει στις πλάτες της όπως και στις πλάτες όλων των ανθρώπων; Ποια είναι η στάση ζωής που μας καλεί να υιοθετήσουμε; Να, λοιπόν, αυτό που μας αναλογεί :

«Λύνω τα σκοινιά / σηκώνομαι / κόντρα στο ρεύμα. / Περπατώ στις στέγες / του κόσμου / είμαι ελεύθερη. Ο ήλιος είναι στον δρόμο. / Ξημερώνει.. / Και ο θάνατος; / Ασήμαντη λεπτομέρεια!»

υπογραμμίζοντας και υπενθυμίζοντας πόση σημασία έχει η ελευθερία της ψυχής μας για να φτερουγίσει όσο πιο ψηλά μπορεί και να φτάσει πέρα από τη δεδομένη φθορά της υλικής υπόστασης.

Καταλήγοντας, σας προτείνω ανεπιφύλακτα να μελετήσετε προσεκτικά τις «Δυο όψεις του φεγγαριού» της Καίτης Κουμανίδου. Είμαι βέβαιος ότι όλοι, όπως κι εγώ, θ’ ανταμώσετε μια πτυχή του εαυτού σας.

Δημήτρης Φιλελές