Ο Σταύρος Γ. Ντάγιος γεννήθηκε στο Αργυρόκαστρο. Είναι διδάκτωρ ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καθηγητής στο τμήμα ξένων γλωσσών του Ιδρύματος Χερσονήσου του Αίμου (IMXA) και στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο «Λόγος» των Τιράνων.

Η ερευνητική και επιστημονική του προσοχή εδράζεται στη μελέτη των διαβαλκανικών σχέσεων, στις σχέσεις της Ελλάδας με τους τρεις βόρειους γείτονές της και ειδικότερα στον αλβανικό παράγοντα στις βαλκανικές εξελίξεις. Ασχολήθηκε με τη συλλογή της προφορικής λογοτεχνίας της Βορείου Ηπείρου και τη μελέτη της δημοτικής παράδοσης της περιοχής. Είναι συγγραφέας διδακτικών εγχειριδίων για τη διδασκαλία και εκμάθηση της Νεοελληνικής για αλβανόφωνους και της Αλβανικής για ελληνόφωνους. Ως μεταφραστής λογοτεχνίας μετέφρασε με ιδιαίτερη επιτυχία έργα της ελληνικής λογοτεχνίας στα αλβανικά και αντίστροφα με κυριότερο το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά το οποίο χαρακτηρίζεται ως η καλύτερη λογοτεχνική μετάφραση των έργων του συγγραφέα στα αλβανικά.

Συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια και σε συλλογικά επιστημονικά ερευνητικά έργα για την ιστορία, τη γλωσσολογία, τη λογοτεχνία των βαλκανικών χωρών και τη μετάφραση με πλούσιο βιβλιογραφικό έργο.



ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

Μελέτες και δοκίμια

Η εκπαιδευτική αποχή των Βορειοηπειρωτών (1925-1945): Από τα απόρρητα αλβανικά αρχεία. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2022. (e-book)

Κυνηγώντας χίμαιρες: Αλβανοί πολιτικοί φυγάδες στην Ελλάδα (1945-1991). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2021.

Νίκος Ζαχαριάδης-Ενβέρ Χότζα: Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με την Αλβανία (1943-1974). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2019.

Έλληνες πρόσφυγες στην Αλβανία. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2017.

Ο Νίκος Ακριβογιάννης και η δίκη των αεροπόρων: Μέσω απόρρητων αλβανικών αρχείων. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2017.

Ελλάδα και Αλβανία, 50 χρόνια αμοιβαίας δυσπιστίας: Οι διμερείς σχέσεις και η Ελληνική Εθνική Μειονότητα της Βορείου Ηπείρου. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2015.

Η διεθνής διάσταση της ρήξης Ε. Hoxha – J. B. Tito και η λήξη του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής 2004.

Αποκληρωμένο έθνος: Η λαϊκή λογοτεχνία των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου: Θεσσαλονίκη: Κυρομάνος, 1997.

Διδακτικά εγχειρίδια

Shqipja për greqishtfolësit, Vëllimi I (A1-A2). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2022.

Η Νεοελληνική για αλβανόφωνους. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2021.

Συλλογικά έργα

Ελλάδα και Αλβανία στον Ψυχρό Πόλεμο. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2021.

Ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος, Μια αποτίμηση: Πολιτικές, ιδεολογικές, ιστοριογραφικές προεκτάσεις. Ελληνικά Γράμματα: Αθήνα, 2007.

Μεταφράσεις

Αίνιγμα, ποιήματα της Yllka R. Imeri. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2018.

Zorba, μυθιστόρημα στα αλβανικά του Νίκου Καζαντζάκη «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Literatus: Θεσσαλονίκη, 2016.

Të jesh i bukur dhe të vdesësh, νουβέλα στα αλβανικά του Κωστή Παλαμά «Ο Θάνατος του παλικαριού» και άλλα διηγήματα, Literatus: Θεσσαλονίκη, 2016.

Μια γυναίκα από τα Τίρανα, μυθιστόρημα της Helena Gushi-Kadare “Një grua nga Tirana”. Αθήνα: Εικοστός Πρώτος, 1999.

Επιμέλειες

Antologji e poezisë qipriote. Tiranë: Albin, 2000.

Antologji e tregimit qipriot , Tiranë: Albin,, 2003.

Πιστοποίηση γλωσσομάθειας της αλβανικής: δείγματα εξεταστικών θεμάτων. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2023. (e-book)

Ανθολογία της βαλκανικής διηγηματογραφίας. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2020.