Ο Γκότχολντ Εφραίμ Λέσσινγκ, γιος διαμαρτυρόμενου πάστορα, γεννήθηκε το 1729 στο Κόμεντς της Σαξονίας, πρώτος από τα δώδεκα αδέλφια του και η οικογένειά του τον προόριζε για ιερέα. Το 1746 άρχισε να σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας Θεολογία και Ιατρική, αλλά για μεγάλη απογοήτευση της οικογένειάς του αφιέρωσε τη ζωή του στη λογοτεχνία. Το 1748 πήγε στο Βερολίνο και γρήγορα άρχισε να κερδίζει τη ζωή του γράφοντας και μεταφράζοντας. Ήταν ο πρώτος γερμανός συγγραφέας που έζησε από την πέννα του - εργάστηκε ως κριτικός στην Berlinische privilegierte Zeitung (Προνομιούχος εφημερίδα του Βερολίνου) και ίδρυσε το πρώτο θεατρικό περιοδικό : Beitrage zur Historie und Aufnahme des Theaters (Άρθρα για την ιστορία και την αποδοχή του θεάτρου).

Γνωστός ως δραματουργός έγινε το 1755 με τη Σάρα Σάμσον, την πρώτη αξιόλογη γερμανική αστική τραγωδία. Το 1757 άρχισε να εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό Briefe die neuste Literatur betreffend (Επιστολές που αφορούν τη σύγχρονη λογοτεχνία), το πρώτο ανεξάρτητο περιοδικό της γερμανικής γραμματείας. Επειδή οι ελπίδες του να γίνει Βασιλικός Βιβλιοθηκάριος στο Βερολίνο ήταν ελάχιστες, μετακόμισε στο Αμβούργο και συνέβαλε εκεί στην ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου. Το εγχείρημα απέτυχε, αλλά ο Λέσσινγκ δημοσίευσε τις κριτικές από τις παραστάσεις με τον τίτλο Hamburgishe Dramaturgie (1767-1769).

Από το 1770 ως το θάνατό του ο Λέσσινγκ ήταν βιβλιοθηκάριος του Δούκα του Μπράουνσβαϊχ. Το 1776 παντρεύτηκε την Εύα Κένιχ, τη χήρα ενός φίλου του. Ταξίδεψε με τον πρίγκιπα Λεοπόλδο για ένα χρόνο στην Ιταλία. Τον Ιανουάριο του 1778 η γυναίκα του πέθανε στη γέννα του γιου τους, που έζησε μόνο δύο ημέρες. Ο Λέσσινγκ έμεινε μόνος να φροντίζει τα τέσσερα παιδιά της, προσπαθώντας να είναι ένας καλός πατέρας. Ο Σοφός Νάθαν που γράφτηκε εκείνη την εποχή, ανέβηκε το Πάσχα του 1778.

Το 1780 δημοσίευσε μια σειρά από φυλλάδια θρησκευτικού περιεχομένου και ήρθε σε σύγκρουση με τις εκκλησιαστικές αρχές. Στην Ανατροφή του ανθρωπίνου γένους συνέδεσε την εξέλιξη της θρησκευτικής σκέψης με τρία διαφορετικά στάδια του ανθρώπινου γένους. Τα κείμενά του περνούσαν από λογοκρισία και έπρεπε πάντα να τα υποβάλλει στον Δούκα για έγκριση. Παρ\' όλα αυτά, του πρότειναν να γίνει μέλος της Ακαδημίας του Μάνχαϊμ και ήταν επίσης σύμβουλος του Θεάτρου του Μάνχαϊμ. Όταν άρχισε να αδυνατίζει η όρασή του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις λογοτεχνικές δραστηριότητές του και την εργασία του ως βιβλιοθηκάριος.Ο Λέσσινγκ πέθανε στο Μπράουνσβαιχ στις 15 Φεβρουαρίου 1781, ύστερα από εγκεφαλικό.

Τα κυριότερα έργα του:

- Ο νεαρός σοφός (1747)

- Σάρα Σάμσον (1755)

- Μίννα φον Μπάρχελμ (1763)

- Εμίλια Γκαλόττι (1772)

- Ο σοφός Νάθαν (1779)