Ο Ξενοφών Ζολώτας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1904. Παρέμεινε στον πρωθυπουργικό θώκο της Ελλάδας από τις 23 Νοεμβρίου του 1989 έως τις 11 Απριλίου του 1990 ως πρόεδρος της οικουμενικής κυβέρνησης.

Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στις Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στην Εμπορική Σχολή της Λειψίας (όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1926) και στη Νομική Σχολή του Παρισιού.

Το 1928 εκλέχτηκε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον ίδιο χρόνο εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 1931 τακτικός καθηγητής στην αντίστοιχη έδρα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου δίδαξε μέχρι την παραίτησή του, το 1968.

Από το 1931 μέχρι το 1968 ήταν εκδότης της Ελληνικής Επιθεωρήσεως Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Το ογκώδες και πολύγλωσσο επιστημονικό συγγραφικό του έργο αφορά σε ζητήματα Οικονομικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής, όπως επίσης και Κοινωνικής, Νομισματικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής.

Ο Ξενοφών Ζολώτας διατέλεσε μέλος του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου (1932), αρχηγός της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Οικονομικό Συμβούλιο της Βαλκανικής Συνεννοήσεως (1934-1939), πρόεδρος του ΔΣ της Αγροτικής Τράπεζας (1936-1939), συνδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος μετά την απελευθέρωση (1944-1945), μέλος του ΔΣ. της UNRRA (1946), διοικητής για την Ελλάδα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (1946-1967 και 1974-1981).

Επίσης, διατέλεσε μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στα Ηνωμένα Έθνη (1948-1953), αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Οικονομική Επιτροπή της Ευρώπης (1949-1953), μέλος, από το 1950, της Διεθνούς Εταιρίας Οικονομικών Επιστημών και από το 1980 επίτιμος πρόεδρός της, μέλος της Νομισματικής Επιτροπής (1950-1955). Διατέλεσε ακόμη υπουργός Συντονισμού (το 1952 στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Δ. Κιουσόπουλου και αργότερα, στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κ. Καραμανλή, το 1974).

Ακόμη διατέλεσε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (1955-1967 και 1974-1981) και έκτοτε επίτιμος διοικητής, μέλος της Επιτροπής των «Τεσσάρων Σοφώ» για την αναδιοργάνωση του ΟΕΟΣ σε ΟΟΣΑ (1960). Υπήρξε μέλος της Επιτροπής για τη Νομισματική Ένωση της Ευρώπης (από το 1986).

Έχει τιμηθεί με παράσημα και διακρίσεις στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία και αλλού. Το 1952 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα των Οικονομικών Επιστημών.

Ο Ξενοφών Ζολώτας απεβίωσε στις 10 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών.