Η Πηνελόπη Παπαϊωάννου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Φιλολογικό Τμήμα), υποψήφια διδάκτωρ του τμήματος αυτού και υπότροφος του ΙΚΥ για ειδίκευση στη Θεωρητική Γλωσσολογία. Υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (1985-1989, 1993-1997), στο Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (1997-2001) και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (1992-1993, 2001-2002). Στο πεδίο της εργασίας στο Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ανήκει το υποστηρικτικό υλικό για την αξιολόγηση των μαθητών του Λυκείου στη Νεοελληνική Γλώσσα και το Αναλυτικό Πρόγραμμα της Γλώσσας για το Δημοτικό. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται στις στρατηγικές κατανόησης και σύνθεσης κειμένων και επεκτείνονται σε ζητήματα διδασκαλίας αυτής της κατανόησης και σύνθεσης. Άλλα θέματα μελέτης: κειμενικές λειτουργίες, γραμματική κειμένου, τυπολογία κειμένων, αφηγηματολογία, ποιητική γλώσσα.