Η Μαρία Παν. Παναγιωτοπούλου - Μποτονάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958, όπου και έζησε μέχρι το 1991 με ένα μικρό διάλειμμα το διάστημα 1974-1976 οπότε μετακόμισε στη Δράμα (απόφοιτος του Γυμνασίου Θηλέων της πόλης).

Σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική φιλολογία και ιστορία στη Φιλοσοφική σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακολούθως με υποτροφία Εσωτερικού του Ι.Κ.Υ στον τομέα της μεσαιωνικής φιλολογίας, εκπόνησε διδακτορική διατριβή με επιβλέποντα καθηγητή τον αείμνηστο Νίκο Παναγιωτάκη. Παράλληλα εργαζόταν σε Μεταλυκειακά Προπαρασκευαστικά Κέντρα διδάσκοντας ιστορία και έκθεση. Από το 1991 εγκαταστάθηκε μόνιμα με το σύζυγό της ιερέα Σπ. Μποτονάκη στη χώρα των ορέων και των υδάτων, την καλλικέλαδο Ευρυτανία. Εργάστηκε για χρόνια (1991-1996) σε σχολεία του νομού, όπως στο Κατσάμπειο Γυμνάσιο Προυσού, στο Τεχνικό Λύκειο Καρπενησίου και στο Γυμνάσιο Ραπτοπούλου. Από τις καλύτερες αναμνήσεις της ως εκπαιδευτικού είναι οι θεατρικές παραστάσεις που ανεβάσανε μαζί με τους μαθητές της και σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους της. Ειδικά την παράσταση του Προυσού την θυμούνται ακόμη πολλοί Καρπενησιώτες. Το έργο "Είμαστε ακόμη ζωντανοί", γραμμένο από τους μαθητές με τη συνεργασία των καθηγητριών τους (της Μ. Παναγιωτοπούλου, της Βάγιας Σπυρέλη και της Μαρίας Μωραΐτου) έμεινε στην ιστορία του μαθητικού θεάτρου. Βραβεύτηκε το 1993 στο Β΄ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μαθητικού Θεάτρου με το δεύτερο βραβείο από τους απαιτητικούς κριτές του Θεάτρου Τέχνης "Κάρολος Κουν" και της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας των Αρσακείων Σχολείων. Αργότερα και υπηρετώντας πλέον στα Γενικά Αρχεία του Κράτους καθώς είχε διασώσει ως αρχειακό υλικό τους καρπούς της ανθοφορίας αυτής το εξέδωσε σε βιβλίο το 2005 έχοντας τη φιλολογική επιμέλεια. Από το 1998 υπηρετεί στα ΓΑΚ Ευρυτανίας όπου το 2008 μετάχτηκε στον κλάδο των αρχειονόμων. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της είναι η επισήμανση, συγκέντρωση, καταγραφή, ταξινόμηση, ευρετηρίαση, του αρχειακού πλούτου του νομού που θα φανεί χρήσιμο στον πολίτη ή στην έρευνα. Παράλληλα μεριμνά για ομιλίες και πολιτιστικές εκδηλώσεις, για παρουσιάσεις βιβλίων, για επιμέλεια βιβλίων, για εκπομπές λόγου στο τοπικό ραδιόφωνο. Επιπλέον αρθρογραφεί κατά καιρούς σε ευρυτανικές εφημερίδες και περιοδικά, με θέματα ιστορικού, λογοτεχνικού περιεχομένου και άλλα. Επιπροσθέτως λήμματά της για τον ευρυτανικό Τύπο περιέχονται στην "Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Τύπου" του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το κυριότερο όμως είναι οι συμμετοχές της με επιστημονικές εισηγήσεις σε συνέδρια για την τοπική ιστορία που ανέρχονται 15 τον αριθμό, με ποικιλία θεμάτων ιστορικά, λογοτεχνικά, αρχειακά. Έχει βραβευθεί από το Δήμο Καρπενησίου 2007 και από το Σύλλογο Γυναικών Ευρυτανίας το 2012. Είναι προϊσταμένη ΓΑΚ - Αρχείων Νομού Ευρυτανίας.